Nhà hoạt động nhân quyền bị công an chặn tại sân bay Thượng Hải và đã mất liên lạc

Nhà hoạt động nhân quyền nổi tiếng của Trung Quốc, ông Quách Phi Hùng, đang trên đường đến sân bay Phố Đông – Thượng Hải hôm 28/01/2021 thì bị cảnh sát Trung Cộng chặn đường và ngăn không cho đến Hoa Kỳ để chăm sóc người vợ chuẩn bị điều trị hóa trị. Ông Quách ngay lập tức tuyên bố rằng ông sẽ tuyệt thực vô thời hạn để phản đối. Tuy nhiên, sau khi bị chính quyền bắt đi, ông đã mất liên lạc với thế giới bên ngoài.

Được biết đến như là “anh hùng nhân quyền”, ông Quách Phi Hùng, tên thật là Dương Lý Đông, là một luật sư và cũng là nhà văn tự do ở Trung Quốc. Mặc dù đã bị bỏ tù vì những hoạt động của mình, ông Quách vẫn quyết tâm theo đuổi nền dân chủ hợp hiến.

Ông Quách, 54 tuổi, sống ở Quảng Châu, thủ phủ của tỉnh Quảng Đông. Hôm 28/01/2021, ông rời Quảng Châu đến Hoa Kỳ để gặp vợ, người cần được chăm sóc khẩn cấp sau phẫu thuật điều trị ung thư. Tuy nhiên, ông đã bị chính quyền chặn lại khi dừng chân tại sân bay Phố Đông Thượng Hải.

Nhà hoạt động dân chủ người Hoa ở hải ngoại, ông Châu Phong Sách, đã truyền tải tin nhắn của ông Quách lên Twitter vào tối hôm 28/01/2021. “Hải quan Trung Quốc đã chính thức thông báo rằng tôi không được phép rời khỏi đất nước vì ‘bị nghi ngờ gây nguy hiểm cho an ninh quốc gia.’ Tôi sẽ tuyệt thực vô thời hạn tại sân bay Phố Đông [Thượng Hải] kể từ bây giờ. Xin hãy kêu gọi người dân Trung Quốc, các chính phủ và người dân trên thế giới khẩn cấp giúp đỡ tôi,” ông Châu đã đăng trên Twitter.

Đài tiếng nói Hoa Kỳ (VOA) đã liên lạc với ông Quách vào khoảng 9 giờ tối cùng ngày (28/01/2021). Ông Quách cho biết đang tuyệt thực ở cổng ra của sân bay trong khi bị Cơ quan An ninh Quốc gia Quảng Châu giữ. Ông cũng cho biết sẽ tiếp tục tuyệt thực. Đài VOA tường thuật rằng chính quyền cáo buộc ông “gây nguy hiểm cho an ninh quốc gia”. Bản tin cho biết trong tin nhắn cuối cùng gửi tới đài VOA từ điện thoại di động, ông Quách thỉnh cầu chính phủ Hoa Kỳ giúp đỡ khẩn cấp và ông sẽ rất biết ơn vì điều đó.

Ông Vương Đan, một trong những lãnh đạo cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ trong vụ Thảm sát ở Quảng trường Thiên An Môn năm 1989, đã lên án chính quyền Trung Cộng vì ngăn cản ông Quách đi chăm sóc vợ. Ông Vương đã đăng trên tài khoản Twitter của mình hôm 28/01/2021 rằng: “Trung Cộng là phản nhân loại, điều này gây phẫn nộ.” Ông cho biết đang soạn thảo một bức thư chung để gửi đến các hãng thông tấn quốc tế, Quốc hội Hoa Kỳ, và Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ. Ông kêu gọi mọi người quan tâm đến hoàn cảnh của ông Quách và gia đình ông ta.

Đài VOA đưa tin vợ của ông Quách, bà Trương Thanh, gần đây đã trải qua một cuộc phẫu thuật lớn để điều trị ung thư ruột kết và di căn gan, và chuẩn bị bắt đầu nhiều tháng điều trị hóa trị. Do sự bức hại của Trung Cộng đối với ông Quách, nên bà Trương đã rời Trung Quốc và chuyển đến Hoa Kỳ vào năm 2009 cùng hai con của họ.

Báo cáo của tổ chức phi chính phủ Nhân quyền tại Trung Quốc (HRIC) cho biết ông Quách đã phải chịu hai bản án tù tổng cộng 11 năm: một bản án 5 năm tù vì “hoạt động kinh doanh bất hợp pháp” kết thúc vào ngày 12/09/2011; và một bản án 6 năm đối với tội “tụ tập đông người gây rối nơi công cộng” và “gây gổ và kích động bất ổn” kết thúc vào ngày 07/08/2019, vì hoạt động tích cực và bênh vực cho quyền của công dân.

Đầu tháng 01/2021, ông Quách đã viết một lá thư gửi Thủ tướng Lý Khắc Cường và Bộ trưởng bộ Cảnh sát Triệu Khắc Chí, kêu gọi cả hai người trả lại hộ chiếu đã bị Cục Cảnh sát Quảng Châu giữ trong mười năm qua và cho phép ông sang Hoa Kỳ để chăm sóc vợ.

Theo báo cáo của Đài Á Châu Tự do (RFA), cùng với sự kiên trì của mình và giúp đỡ từ lãnh sự quán Hoa Kỳ, ông Quách đã có thị thực và chính quyền địa phương ở Quảng Châu cũng đã cho phép ông rời Trung Quốc trước khi hộ chiếu mới của ông được cấp. Tuy nhiên, hôm 26/01/2021, Cục Cảnh sát Quảng Châu bất ngờ thông báo rằng Bộ Cảnh sát Trung Quốc đã áp dụng lệnh cấm xuất cảnh đối với ông.

Tờ South China Morning Post đưa tin ông Quách nói rằng sẽ tuyệt thực vô thời hạn nếu bị giữ lại bất hợp pháp và tàn bạo.

Ông Quách đã bào chữa cho các học viên của môn tu luyện tinh thần Pháp Luân Công và công khai lên tiếng chống lại cuộc bức hại, tiếp tục diễn ra từ năm 1999 khi cựu lãnh đạo Trung Cộng Giang Trạch Dân ra lệnh đàn áp một cách tàn bạo. Ông Quách tuyên bố vào năm 2006 rằng cuộc đàn áp Pháp Luân Công của Trung Cộng là cuộc đàn áp lớn nhất và tàn bạo nhất vào thời điểm đó. Ông kêu gọi các tổ chức quốc tế đến đại lục để tiến hành điều tra toàn diện về cuộc đàn áp Pháp Luân Công, và nói rằng đó là ưu tiên hàng đầu để thúc đẩy hệ thống pháp quyền tại Trung Quốc.

Ông Quách đã làm việc với luật sư nhân quyền nổi tiếng, ông Cao Trí Thịnh, người cũng đã bảo vệ các học viên Pháp Luân Công tại các tòa án Trung Cộng. Ông Quách đã ba lần được đề cử là ứng cử viên cho Giải Nobel Hòa bình vào các năm 2007, 2008 và 2010.