Nga ‘vỡ nợ ngoại quốc’ lần đầu tiên kể từ năm 1918

KATABELLA ROBERTS

Theo các bản tin, hôm 26/06 Nga đã vỡ nợ ngoại quốc lần đầu tiên kể từ năm 1918 cho khoản đến hạn 100 triệu USD của nước này sau thời gian gia hạn (grace period).

Hạn chót thanh toán 100 triệu USD tiền lời mà Điện Kremlin phải trả ban đầu đã được ấn định là 27/05, nhưng thời gian gia hạn 30 ngày đã được kích hoạt sau khi các nhà đầu tư không nhận được khoản thanh toán lãi định kỳ đáo hạn cho cả trái phiếu bằng đồng dollar và đồng euro.

Nga nói rằng họ đã gửi tiền đến Euroclear Bank SA; ngân hàng này sau đó sẽ phân phối tiền thanh toán cho các nhà đầu tư.

Nhưng theo Bloomberg, các khoản thanh toán được cho là đã bị kẹt ở đó trong bối cảnh các biện pháp trừng phạt Moscow từ phương Tây, có nghĩa là các chủ nợ không nhận được.

Euroclear nói với BBC rằng họ tuân thủ tất cả các lệnh trừng phạt.

Lần cuối cùng Nga vỡ nợ ngoại quốc là vào năm 1918; khi đó tân lãnh đạo cộng sản Vladimir Lenin từ chối thanh toán các khoản nợ trả của Đế quốc Nga trong Cách mạng Bolshevik.

Chính phủ của Tổng thống Boris Yeltsin cũng vỡ nợ 40 tỷ USD trong khoản nợ địa phương vào năm 1998, khi đất nước này trải qua cuộc khủng hoảng tài chính nhưng viện trợ quốc tế đã giúp họ phục hồi.

Ông Hassan Malik, nhà phân tích cao cấp về chính phủ tại Loomis Sayles, nói với Bloomberg: “Đó là một điều rất, rất hiếm khi một chính phủ có đủ khả năng lại bị một chính phủ bên ngoài đẩy vào tình trạng vỡ nợ. Đây sẽ là một trong những vụ vỡ nợ lớn trong lịch sử.”

Vụ vỡ nợ dường như là điều không thể tránh khỏi sau khi Bộ Tài chính Hoa Kỳ hồi tháng trước quyết định không gia hạn một lỗ hổng được cho là sẽ hết hạn hôm 25/05 – có thể ngăn Nga trả khoản nợ hàng tỷ USD cho các nhà đầu tư quốc tế thông qua các ngân hàng Mỹ một cách hiệu quả.

Đáp lại quyết định đó, Nga cho biết họ sẽ trả các khoản nợ USD bằng đồng rúp và cung cấp “cơ hội để sau đó chuyển đổi thành tiền tệ gốc.”

Sau khi đóng lỗ hổng trừng phạt, đầu tháng này Liên minh u Châu đã trừng phạt Cơ quan Lưu ký Thanh toán Quốc gia Nga (NSD). Họ tuyên bố NSD “đóng một vai trò thiết yếu trong hoạt động của hệ thống tài chính Nga” và “do đó đã trực tiếp và gián tiếp tạo điều kiện cho Chính phủ Nga trong các hoạt động, chính sách, và nguồn lực của mình.”

Việc trừng phạt NSD trên thực tế đã ngăn chặn việc chuyển tiền của Nga ra khỏi đất nước.

Về phần mình, Nga tuyên bố rằng họ có tiền để trả nợ và việc không nhận được thanh toán không được xem là “vỡ nợ” vì Điện Kremlin đã thực hiện thanh toán nhưng các nhà đầu tư đơn giản là chưa thể nhận được, theo Bộ trưởng Tài chính Anton Siluanov của nước này, người hôm thứ Năm đã gọi tình huống này là một “trò hề”.

Theo Bộ trưởng Tài chính, các nhà đầu tư không thể nhận được khoản thanh toán vì hai lý do.

Theo hãng thông tấn RIA Novosti, ông Siluanov cho biết: “Đầu tiên là cơ sở hạ tầng ngoại quốc – các ngân hàng đại lý, hệ thống thanh toán và bù trừ, tổ chức lưu ký – bị cấm thực hiện bất kỳ hoạt động nào liên quan đến Nga. Thứ hai là các nhà đầu tư ngoại quốc bị nghiêm cấm nhận thanh toán từ chúng tôi.”

“Mọi người trong cuộc đều hiểu rằng đây hoàn toàn không phải là một vụ vỡ nợ,” RIA Novosti dẫn lời ông cho biết. “Toàn bộ tình huống này trông giống như một trò hề.”

Tháng 05/2022, ông Siluanov một lần nữa nhấn mạnh những bình luận của mình về việc Nga sẵn sàng trả nợ, nói rằng tình huống này đã được “một quốc gia không thân thiện tạo ra một cách giả tạo” và việc vỡ nợ sẽ không ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người Nga.

Nga nợ khoảng 40 tỷ USD trái phiếu ngoại quốc. Trước cuộc chiến Ukraine, nước này có dự trữ ngoại tệ và vàng khoảng 640 tỷ USD.

Tuy nhiên, phần lớn số tiền này được lưu giữ ở ngoại quốc và kể từ đó đã bị đóng băng để đối phó với việc họ xâm lược quốc gia láng giềng Ukraine hôm 24/02.