Nấm tuyết làm đẹp da, chắc xương, và khỏe tiêu hóa

Tiến sĩ Hồ Nãi Văn và Anne Lee

Ngân nhĩ (Tremella fuciformis), hay còn gọi là nấm tuyết, là loại nấm ăn được phổ biến, thực phẩm bổ sung tự nhiên cho sức khỏe và sắc đẹp của giới quý tộc và hoàng gia qua mọi thời đại.

Nghiên cứu đăng trên International Journal of Molecular Sciences (Tập san Khoa học Phân tử Quốc tế) năm 2022 cho thấy polysaccharides phân lập từ nấm trắng có tác dụng chống oxy hóa, chống viêm, và chống lão hóa.

So với các loại nhân sâm và yến sào đắt tiền thơm ngon ở Á Châu, thì nấm tuyết có giá cả phải chăng và được mệnh danh là “Tổ yến bình dân”. Nấm tuyết mềm, chứa nhiều dinh dưỡng, được cả người lớn và trẻ em yêu thích. Dưới đây là chia sẻ của Tiến sĩ Hồ về những tác dụng tuyệt vời và phương pháp chế biến truyền thống của nấm tuyết.

1. Nhiều chất keo và calcium

Nấm tuyết chứa nhiều chất keo tự nhiên có nguồn gốc thực vật, có tác dụng giúp cơ thể hấp thụ, giữ lại và bổ sung calcium, có tác dụng kỳ diệu trong việc làm chắc xương. Ăn nấm tuyết có thể kích thích sự phát triển của trẻ em, giúp xương chắc khỏe và gân đàn hồi, ngăn ngừa loãng xương và thoái hóa khớp ở người lớn tuổi, đồng thời còn có thể phục hồi sụn khớp.

2. Dưỡng ẩm phổi và giảm ho

Phổi là một trong những hàng rào bảo vệ cơ thể trước sự xâm nhập của vi khuẩn và virus, trong khi miệng và mũi đóng vai trò là tuyến phòng thủ đầu tiên ngăn các loại vi khuẩn và virus xâm nhập vào phổi. Trong những năm gần đây, đại dịch COVID-19 chắc chắn đã giúp chúng ta nhận thức rõ hơn về sức khỏe của phổi. Nếu phổi bị tổn thương hoặc chức năng suy giảm, có nghĩa là tuyến phòng thủ đã bị suy giảm, thì có thể gây ra các di chứng như ho, tức ngực, khó thở và hen suyễn.

Theo thuyết ngũ hành, cơ sở lý thuyết của Trung y, năm màu – xanh, đỏ, vàng, trắng và đen – tương ứng với năm cơ quan nội tạng gồm gan, tim, lá lách, phổi và thận. Nấm tuyết có màu trắng, tương ứng với màu trắng là phổi. Do đó, nấm tuyết có tác dụng làm ẩm phổi và sản sinh dịch cơ thể, giữ cho phổi và đường hô hấp khỏe mạnh, đồng thời tăng sức đề kháng. 

Nghiên cứu năm 2023 được công bố trên International Journal of Oncology (Tập san Ung thư Quốc tế) cho thấy rằng polysaccharides của nấm tuyết là hợp chất cao phân tử tự nhiên có tác dụng làm trắng da, điều hòa lipid máu, và khả năng miễn dịch.

3. ‘Tổ yến chay’ làm đẹp và chống lão hóa

Nấm tuyết còn có tác dụng dưỡng da tuyệt vời. Theo truyền thuyết, Từ Hy Thái hậu nhà Thanh, từ khi còn nhỏ cho đến khi về già, mỗi sáng đều uống một bát canh nấm tuyết. Có lẽ đây là một trong những bí quyết để giữ được dung nhan không tuổi của bà.

Nấm tuyết chứa nhiều chất keo (collagen) tự nhiên có nguồn gốc từ thực vật, có tác dụng dưỡng ẩm cho da, làm mờ tàn nhang và trì hoãn lão hóa da. Nấm tuyết được xem là “tổ yến của người ăn chay”, và cũng là sự lựa chọn tốt nhất cho những người ăn chay để bổ sung chất keo và giúp làn da săn chắc, dẻo dai hơn.

Nghiên cứu được công bố trên International Journal of Immunopathology and Pharmacology (Tập san Quốc tế về Miễn dịch học và Dược học) năm 2021 cũng cho thấy polysaccharides của nấm tuyết có thể được sử dụng như một loại dưỡng ẩm tự nhiên giúp giảm tình trạng mất nước của da, phục hồi hàng rào bảo vệ da và giữ cho làn da khỏe mạnh.

4. Duy trì sức khỏe đường tiêu hóa và kích thích nhu động ruột

Hàm lượng polysaccharides trong nấm tuyết mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Polysaccharides của nấm tuyết có thể làm tăng đáng kể sự đa dạng sinh học của thành phần đường ruột, và ăn lượng lớn nấm tuyết có thể ngăn ngừa sự co thắt cũng như giảm tổn thương ruột kết ở chuột bị viêm đại tràng.

Vì vậy nấm tuyết không chỉ có lợi cho phổi, da mà còn duy trì sức khỏe của đường tiêu hóa. Nấm tuyết chứa chất xơ hòa tan trong nước, có thể kích thích nhu động đường tiêu hóa và ngăn ngừa táo bón. Đặc biệt với những người lớn tuổi răng kém, không thể ăn rau củ cứng thì nấm tuyết là thực phẩm phù hợp, không chỉ bổ sung chất xơ mà còn làm khỏe gân xương và bảo vệ răng.

Hàm lượng chất xơ cao cũng giúp ích cho phụ nữ mang thai và trẻ em bị táo bón.

Công thức 1: Canh nấm tuyết, Lily (hoa huệ), và hạt sen có tác dụng làm đẹp và giảm căng thẳng

Nhân loại đã nghiên cứu các chất làm sáng da tự nhiên trong nhiều thế kỷ và nấm tuyết được chứng minh là có thể làm được điều đó. Một nghiên cứu năm 2022 cho thấy nấm tuyết có thể ức chế sản xuất melanin và kích thích tiến trình lành vết thương trong ống nghiệm, từ đó cho thấy tiềm năng của nấm tuyết như một chất làm sáng da mới.

Canh nấm tuyết, hoa huệ, và hạt sen là món tráng miệng thích hợp cho những ai muốn có làn da tươi sáng cùng với tâm hồn thanh tịnh. Ngoài khả năng vượt trội trong việc làm ẩm phổi, giải khát, làm đẹp và dưỡng da, món canh này còn có tác dụng làm dịu tinh thần, giảm căng thẳng và giúp ngủ ngon, đặc biệt đối với những người có da nhão, tái nhợt, lo âu và mất ngủ.

Nguyên liệu cho một khẩu phần ăn

Hoa huệ có thể làm dịu thần kinh và chống trầm cảm. Nếu ăn hoa huệ thường xuyên có thể làm giảm các triệu chứng như các bệnh nhẹ hoặc mất ngủ.

• 1/4 miếng nấm tuyết
• 10 g (0.4 ounce) hoa huệ (tươi hoặc khô; nếu dùng hoa huệ tươi thì tăng thêm một chút)
• 20 g (0.8 ounce) hạt sen
• 6 trái táo đỏ
• 10 g (0.4 ounce) kỷ tử
• Khoảng 8 miếng đường phèn

Cách làm:

• Ngâm nấm tuyết trong khoảng 1 tiếng. Chỉ nên ngâm dưới 6 tiếng để không làm mất chất dinh dưỡng hoặc phát sinh vi khuẩn.
• Ngâm hoa huệ khô trong nước khoảng 1 tiếng. Nếu dùng hoa huệ tươi thì không cần ngâm.
• Xé nấm trắng đã ngâm thành từng miếng nhỏ (càng nhỏ càng tốt) hoặc dùng máy xay sinh tố xay nhuyễn. Cho vào nồi, thêm nước và đun sôi. Tỷ lệ nước và nấm tuyết là khoảng 5:1. Tiếp theo cho hạt sen vào.
• Sau khi đun sôi khoảng 10 phút thì bắt đầu khuấy khoảng 15 giây rồi chuyển sang lửa vừa phải và nấu thêm khoảng 30 phút, khuấy liên tục để chất keo chảy ra.
• Thêm táo đỏ, hoa huệ, và đường phèn vào nồi, nấu khoảng 20 phút.
• Thêm kỷ tử vào nấu 1 phút trước khi dùng.

Có thể dùng món canh này làm “trà” chiều hoặc bảo quản trong tủ lạnh để ăn nguội. Cả hai cách đều an toàn, bổ dưỡng và giải nhiệt.

Cách nhận được nhiều collagen nhất từ nấm tuyết

Chìa khóa để làm món canh có độ sệt là phải khuấy liên tục để nấm tuyết tiết ra collagen trong lúc nấu. Chỉ khi đó mới có thể thu được toàn bộ polysaccharides, từ đó giúp bổ sung calcium, làm chắc xương và đẹp da tốt hơn.

Công thức 2: Cháo nấm tuyết và khoai mỡ giúp dưỡng dạ dày và da

Trung y cho rằng ăn cháo vào buổi sáng rất tốt cho cơ thể. Nếu không có thời gian chuẩn bị bữa sáng và muốn ăn uống lành mạnh thì cháo khoai mỡ, nấm tuyết là một lựa chọn phù hợp. Quý vị có thể nấu món cháo này bằng nồi cơm điện và thưởng thức nóng khi thức dậy. Cháo nấm tuyết, khoai mỡ không chỉ bổ sung năng lượng mà còn có tác dụng bồi bổ dạ dày và làm đẹp da.

Cả khoai mỡ và nấm tuyết đều có tác dụng làm đẹp da,  dưỡng dạ dày và trợ giúp sức khỏe đường ruột.

Nguyên liệu

• 1/4 miếng nấm tuyết
• 1/2 chén gạo nếp
• 100 g (4 ounce) khoai mỡ
• 10 trái táo đỏ

Cách làm

• Ngâm nấm tuyết trong nước khoảng 1 tiếng.
• Gạo nếp vo sạch, ngâm trong nước nửa tiếng.
• Gọt vỏ khoai mỡ và cắt thành miếng nhỏ.
• Rửa sạch táo đỏ, có thể bỏ hạt.
• Cho tất cả nguyên liệu vào nồi cơm điện. Thêm 1.5 chén nước và đặt chương trình nấu tự động. Thưởng thức sau khi cháo chín. 

Cách chọn nấm tuyết loại tốt

Nấm tuyết chất lượng cao tốt cho sức khỏe còn nấm tuyết chất lượng thấp lại có hại cho sức khỏe. Vậy làm thế nào để chọn  nấm tuyết tốt?

1. Hình dáng

Chọn những miếng nấm tuyết khô, to, màu trắng hoặc hơi vàng nhạt, ít hoặc không có cuống. Không nên mua những loại có màu quá trắng vì có thể đã bị tẩy trắng.

2. Mùi vị

Một số loại nấm tuyết có thể có mùi hơi hăng hoặc chua. Đây có thể là mùi của sulfur dioxide hoặc hydrogen peroxide còn sót lại. Không nên mua nấm tuyết có mùi đặc biệt.

Ai nên thận trọng khi ăn nấm tuyết

Nấm tuyết có tính hàn nên những người có thể trạng lạnh, chẳng hạn như những người dễ bị tiêu chảy, tay chân lạnh, nên ăn nấm tuyết dưới sự hướng dẫn nghiêm ngặt của bác sĩ.

Trung y đã phát hiện ra rằng hầu hết các loại thực phẩm đều có đặc tính lạnh hoặc nóng. Ăn món hàn sẽ tăng tác dụng giải nhiệt, còn ăn món nhiệt sẽ tăng tác dụng làm ấm cơ thể. Vì vậy, có thể cân bằng cơ thể bằng cách điều chỉnh lượng phù hợp của từng loại thực phẩm.

Ngoài ra, nấm tuyết còn có tác dụng chống đông máu nên những người bị thiếu máu hoặc dễ chảy máu không nên dùng.

Tiến sĩ Hồ Nãi Văn là bác sĩ Trung y tại Trung tâm Y học cổ truyền Đồng Đức Thượng Hải ở thành phố Đài Bắc, Đài Loan. Ông là giáo sư tại Đại học Y khoa Nine Star ở Sunnyvale, California, Hoa Kỳ. Ông cũng là nhà nghiên cứu khoa học đời sống tại Viện nghiên cứu Standford. Trong hơn 20 năm hành nghề y, ông đã điều trị hơn 140,000 bệnh nhân. Ông nổi tiếng với việc chữa trị thành công bệnh nhân ung thư hắc tố thứ năm trên thế giới bằng Trung y.