Nội tình cuộc đối đầu sắp diễn ra giữa chính phủ liên bang và tiểu bang tại biên giới Texas

EAGLE PASS, Texas — Một công viên thành phố bình dị ở phía Texas của biên giới Mexico đã trở thành vũ đài quốc gia trong một cuộc đối đầu giữa Texas và chính phủ liên bang.

Hôm 10/01, Lực lượng Vệ binh Quốc gia Texas đã chiếm giữ Công viên Shelby và đặt một cổng thép gai ở lối vào, ngăn chặn các nhân viên Tuần tra Biên giới Hoa Kỳ tiến vào.

Công viên rộng 47 mẫu Anh (19 hecta) này, thuộc sở hữu của thành phố Eagle Pass, đang được sử dụng làm nơi tập trung cho các nhân viên Tuần tra Biên giới dưới sự chỉ thị của chính phủ Tổng thống (TT) Biden để giải quyết làn sóng ồ ạt gồm hàng ngàn người nhập cư bất hợp pháp băng qua Rio Grande hồi tháng 12/2023.

Khu vực thoát nước bên trong công viên, nơi từng có rất nhiều người nhập cư bất hợp pháp, giờ thì không một bóng người; sông Rio Grande vẫn chảy êm đềm trong một ngày mưa dầm hiếm hoi vào cuối tháng Một ở miền nam Texas, hầu như không còn những cuộc vượt biên trái phép nào quấy rầy nữa.

Một chiếc áo khoác trẻ em màu xanh lam, một đôi giày Nike nam màu đen, một chiếc mền giữ nhiệt màu bạc, và mớ quần áo lộn xộn bị mắc vào dây thép gai vẫn còn đó như một sự gợi nhớ đến đoàn người ngoại quốc từ khắp nơi trên thế giới tràn về Texas chỉ vài tuần trước đây.

Trong tuần này, các thành viên lực lượng vệ binh Texas đang bận rộn lắp đặt thêm dây thép gai, còn được gọi là dây Concertina, nhằm lắp hàng rào chống trèo qua để sớm gắn lên trên các container vận chuyển được đặt dọc theo sông Rio Grande, bất chấp phán quyết gần đây của Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ.

Đối với các vệ binh và viên chức của Sở An toàn Công cộng Texas (DPS), những người cũng chiếm giữ công viên này, số lượng người vượt sông giảm đáng kể là một dấu hiệu cho thấy biện pháp ngăn chặn này đang khởi tác dụng — ít nhất là ở thời điểm hiện tại.

Trong khi các vệ binh làm việc ở phía sau công viên để chuẩn bị các hàng rào dây thép gai hôm 23/01, ông Rene Cordova, Trung sĩ tham mưu của DPS kiêm nhân viên thông tin công cộng, bày tỏ rằng, “Chúng ta phải làm điều gì đó.”

“Quý vị có nghĩ rằng họ muốn giải quyết vấn đề này không?” ông hỏi. “Thật quá tốn kém.”

Trung sĩ tham mưu Cordova nói với The Epoch Times rằng hiện tại các băng đảng Mexico kiếm được nhiều tiền từ việc nhập cư bất hợp pháp hơn là từ ma túy.

Trung sĩ tham mưu Cordova cho biết, sự hiện diện của Lực lượng Tuần tra Biên giới là thỏi nam châm thu hút những người nhập cư bất hợp pháp đang tìm kiếm “những người mặc đồng phục xanh” để “giúp đỡ họ.”

Ông nói, một khi có tin đồn lan truyền giữa những người nhập cư bất hợp pháp rằng Đội Tuần tra Biên giới vắng mặt, thì những nỗ lực vượt biên sẽ diễn ra chậm như nước nhỏ giọt vậy.

Hôm 23/01, trong suốt bốn tiếng đồng hồ tại công viên này, chỉ có hai người nhập cư bất hợp pháp bị phát hiện đang vượt sông. Một thanh niên Guatemala 17 tuổi đã đi vào ngõ cụt sau khi tìm đường vượt qua cánh đồng có dây thép gai.

Lực lượng Vệ binh Quốc gia Texas đã đuổi cậu đi ngay tại hàng rào, chỉ hướng cho cậu đến cây cầu quốc tế gần đó, vốn là một điểm nhập cảnh hợp pháp vào đất nước.

Qua sự phiên dịch của Trung sĩ tham mưu Cordova, cậu thiếu niên nói với The Epoch Times rằng cậu có gia đình ở Atlanta, nơi cậu muốn đến làm việc. Theo Trung sĩ tham mưuCordova, cậu phủ nhận việc trả tiền cho bất kỳ ai để đến biên giới này, mà đây là một câu trả lời điển hình.

Hôm 22/01, Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ đã bỏ phiếu với tỷ lệ 5 phiếu thuận–4 phiếu chống để cho phép các nhân viên liên bang tiếp tục cắt dây thép gai Concertina của tiểu bang này dọc theo bờ sông bên phía lãnh thổ Hoa Kỳ, mà dây thép gai này vốn đang ngăn cản sự xâm nhập phi pháp và cản trở các nhân viên Tuần tra Biên giới làm thủ tục cho những người nhập cư bất hợp pháp trong khi vụ việc vẫn đang được giải quyết qua hệ thống tòa án.

Chính phủ TT Biden đã đệ trình một yêu cầu khẩn cấp lên tòa án cấp cao này với lập luận rằng dây thép gai đang cản trở các nhân viên liên bang thực hiện nhiệm vụ của họ.

Thống đốc Texas Greg Abbott đang kiên quyết giữ vững lập trường của mình, bất chấp cuộc khẩu chiến ngày càng leo thang với chính phủ TT Biden.

Các bản đệ trình pháp lý lập luận rằng các nhân viên liên bang đã bị cản trở, không được đi qua, hoặc không cho dỡ bỏ các chướng ngại vật do Texas dựng lên để ngăn cản việc tiếp cận chính biên giới mà họ chịu trách nhiệm tuần tra và “những cá nhân mà họ chịu trách nhiệm bắt giữ và kiểm tra.”

Thống đốc Greg Abbott của Texas đang kiên quyết giữ vững lập trường của mình, bất chấp cuộc khẩu chiến ngày càng leo thang với chính phủ TT Biden, trong khi phía chính phủ cũng đã một lần nữa yêu cầu Texas cho phép “toàn quyền tiếp cận Công viên Shelby” trước ngày 26/01.

Vị Thống đốc thuộc Đảng Cộng Hòa đã đáp lại bằng cách nói rằng chính phủ liên bang đã “phá vỡ thỏa thuận của họ” với tiểu bang này khi cho phép 6 triệu người nhập cư bất hợp pháp vượt biên giới phía nam trong ba năm qua. Ông cáo buộc tổng thống đã không bảo vệ được Texas và các tiểu bang khác khỏi một cuộc xâm lược.

Ông Abbott viết: “James Madison, Alexander Hamilton, và những người có tầm nhìn xa trông rộng khác, những người viết nên Hiến Pháp Hoa Kỳ, đã tiên liệu rằng các tiểu bang không nên phó mặc cho một vị tổng thống vô luật pháp, vốn không làm gì để ngăn chặn các mối đe dọa từ bên ngoài như các băng đảng buôn lậu hàng triệu người nhập cư bất hợp pháp qua biên giới.”

Tổng Chưởng lý Texas Ken Paxton, cũng là một thành viên Đảng Cộng Hòa, tuyên bố sẽ bảo vệ Texas và các công dân của mình bất chấp phán quyết của Tối cao Pháp viện.

Ông Paxton nói trong một tuyên bố hôm 22/01: “Cuộc chiến này vẫn chưa kết thúc, và tôi mong muốn bảo vệ chủ quyền của tiểu bang của chúng ta.”

“Án lệnh tạm thời của Tối cao Pháp viện cho phép ông Biden tiếp tục nỗ lực bất hợp pháp của mình nhằm trợ giúp cho cuộc xâm lược của ngoại quốc vào Mỹ quốc,” ông Paxton chia sẻ. “Việc phá bỏ các hàng rào biên giới ở Texas sẽ không giúp thực thi luật pháp hoặc giữ an toàn cho các công dân Mỹ.”

Ít nhất 25 tiểu bang khác đã ký một bức thư ủng hộ Texas và cam kết ủng hộ quyền bảo vệ biên giới theo Hiến Pháp của tiểu bang này.

Trung úy Christopher Olivarez, một phát ngôn viên của DPS ở khu vực Nam Texas, nói với The Epoch Times rằng phán quyết của Tối cao Pháp viện không làm thay đổi sứ mệnh của DPS.

Ông nói: “Quyền tiến nhập vào công viên của Lực lượng Tuần tra Biên giới Hoa Kỳ vẫn còn bị hạn chế.” Các nhân viên cũng có quyền tiến nhập vào bến thuyền của công viên này để thực hiện các cuộc tuần tra trên sông.

Texas cũng tiếp tục giăng dây thép gai. Ông nói, sự khác biệt duy nhất là Tối cao Pháp viện đã trao cho Lực lượng Tuần tra Biên giới quyền cắt dây thép gai nếu cần.

Ông cho biết, hiện tại, vệ binh Texas đang chiếm đóng công viên này theo một tuyên bố thảm họa được ông Abbott gia hạn hồi tháng 12/2023.

Mặc dù không lường trước được một cuộc đụng độ giữa các nhân viên liên bang và tiểu bang, nhưng Trung úy Olivarez nhận thức được tình hình bất thường mà cơ quan chấp pháp của cả hai bên đang gặp phải.

Ông nói: “Đây là một tình huống chưa từng có mà chúng tôi hiện đang gặp phải.”

Ông nói: “Lực lượng Tuần tra Biên giới, DPS, Vệ binh Quốc gia — dường như chúng tôi đang mắc kẹt giữa các cơ quan này. Chúng tôi hiểu rằng họ có các mệnh lệnh của họ, và chúng tôi cũng có mệnh lệnh của chúng tôi.”

Theo Trung sĩ tham mưu Cordova, các viên chức của DPS đã bắt giữ những người đàn ông và phụ nữ trưởng thành đi một mình vào công viên theo luật xâm phạm lãnh thổ của tiểu bang. Các gia đình đang được bàn giao cho Đội Tuần tra Biên giới.

Sau khi bị bắt vì xâm phạm trái phép, những người nhập cư bất hợp pháp sẽ được một thẩm phán xem xét. Và ông cho biết những người bị kết án sẽ phải thụ án trong một nhà tù ở Texas dành riêng cho họ.

Trung sĩ tham mưu Cordova cho biết, sau khi mãn hạn tù, vốn có thể kéo dài vài tháng, những người nhập cư bất hợp pháp sẽ được chuyển giao cho Cơ quan Thực thi Di trú và Quan thuế.

Hãy-đến-mà-lấy

Các chuyên gia theo khuynh hướng bảo tồn truyền thống cho rằng tình hình này có thể gây ra một trong những cuộc chiến Hiến Pháp để lại hậu quả nghiêm trọng nhất thế kỷ, tập trung vào quyền lực và chức năng của chính phủ.

Ông Joshua Treviño là giám đốc tình báo và nghiên cứu tại Quỹ Chính sách Công cộng Texas, một tổ chức tư vấn theo phái bảo tồn truyền thống.

Ông xem tình trạng bế tắc giữa ông Abbott và chính phủ TT Biden là một thời điểm quyết định đến trọng tâm về chức năng của chính phủ.

“Tôi nghĩ là không quá cường điệu khi nói những gì thực sự đang bị đe dọa ở biên giới — những người đã biết Eagle Pass sẽ là nơi bị đe dọa — một câu hỏi rất căn bản về chức năng và đối tượng phục vụ của chính phủ Mỹ,” ông nói với The Epoch Times.

Ông Treviño cho biết, khi căng thẳng gia tăng, thậm chí đã có những lời kêu gọi từ những người cánh tả, chẳng hạn như Dân biểu Joaquin Castro (Dân Chủ-Texas), nhằm liên bang hóa Lực lượng Vệ binh Quốc gia Texas để liên bang tiếp quản Công viên Shelby.

“Vì vậy, theo tôi nghĩ, rõ ràng đó là một vấn đề thời sự. Và vấn đề này sẽ ngày càng trở nên gay gắt,” ông Treviño nói.

Với việc tình trạng nhập cư bất hợp pháp trở nên nổi bật trong cuộc đua tranh cử tổng thống sắp tới, ông Treviño tin rằng TT Biden hiểu rằng TT Mexico Andres Manuel Lopez Obrador cần “kiềm chế cuộc khủng hoảng” cho đến sau cuộc bầu cử tháng Mười Một.

Ông nói: “Một trong những điều họ yêu cầu chính phủ Tổng thống Biden làm là trấn áp Texas.”

“Chúng tôi công bố rất nhiều nghiên cứu về vấn đề này … nhà nước Mexico và các tập đoàn không đối kháng với nhau.”

Ông Treviño cho biết các quan chức ở Mexico đã công khai kêu gọi TT Biden ngăn chặn Texas can thiệp vào dòng người nhập cư bất hợp pháp.

Ông nói, chính phủ TT Biden đã làm điều đó ngay sau khi Ngoại trưởng Antony Blinken và Bộ trưởng An ninh Nội địa Alejandro Mayorkas gặp Tổng thống Obrador hồi cuối tháng 12/2023.

Ông nói: “Không phải ngẫu nhiên mà thật sự là 24 giờ sau, Bộ Tư pháp đã công bố vụ kiện chống lại việc ban hành SB 4 ở Texas, một dự luật cho phép Texas có khả năng bắt giữ và trục xuất.”

Ông Abbott lần đầu tiên tuyên bố một thảm họa biên giới hồi năm 2021, và nắm toàn quyền kiểm soát Công viên Shelby vào giữa tháng Một để bảo vệ Texas khỏi nạn nhập cư bất hợp pháp.

Hôm 14/01, Bộ An ninh Nội địa của TT Biden đã cảnh báo ông Paxton rằng họ sẽ có hành động pháp lý nếu Texas không cho phép các nhân viên Tuần tra Biên giới tiếp cận.

Và đó có thể chính là điều mà biện lý hàng đầu của tiểu bang này mong muốn.

Ông Paxton đáp lại bằng một tuyên bố rằng Texas sẽ tiếp tục bảo vệ công viên trên sông Rio Grande để ngăn chặn điều mà ông gọi là “lời hứa chiến dịch biên giới mở” của ông Biden.

Ông cáo buộc chính phủ liên bang trốn tránh trách nhiệm duy trì Điều IV của Hiến Pháp Hoa Kỳ, vốn bảo đảm sự bảo vệ chống lại những kẻ xâm lược.

Sắp tới là Dự luật Thượng viện 4 (SB 4) của Texas, được ông Abbott ký hồi tháng 12/2023, và đã bị chính phủ TT Biden thách thức.

Đạo luật này sẽ có hiệu lực từ tháng 03/2024, quy định việc vượt biên trái phép vào Texas được tính là một tội phạm của tiểu bang, trao cho tất cả cơ quan chấp pháp trong tiểu bang quyền bắt giữ những người nhập cư bất hợp pháp với các cáo buộc nghiêm trọng là nhập cảnh bất hợp pháp từ ngoại quốc. Tội này có hình phạt lên tới 20 năm tù.

Đạo luật này cũng cho phép các thẩm phán tiểu bang ban hành lệnh trục xuất trên thực tế đối với những người phạm pháp, mặc dù không rõ Texas sẽ thực thi điều khoản này như thế nào.

Tình thế bế tắc giữa các quyền của tiểu bang và sự phản đối của liên bang dường như đang được đưa lên Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ.

Ông Mike Howell là giám đốc Dự án Giám sát, phát triển các mô hình chính sách theo phái bảo tồn truyền thống của chính phủ tại Quỹ Di sản có trụ sở tại Hoa Thịnh Đốn.

Ông Howell nói với The Epoch Times rằng vụ kiện ở Texas có thể thành công, không giống như phán quyết trong vụ Arizona kiện Hoa Kỳ năm 2012, trong đó tòa án cấp cao này cho rằng các tiểu bang không thể thực hiện luật nhập cư riêng của mình.

Ông nói, đã có suy đoán rằng một Tối cao Pháp viện nghiêng về bảo tồn truyền thống hơn có thể nhìn nhận các quyền của các tiểu bang theo cách khác nếu vấn đề được đưa lên.

Ông nói: “Những gì mà Texas đang làm ở biên giới không thể được hiểu theo bất kỳ cách thức, sắp đặt, hoặc hình thức nào là can thiệp vào liên bang.”

Ông Howell cho biết Texas đang cố gắng giữ vững an ninh biên giới, nên ông không nghĩ chính phủ liên bang sẽ thành công khi lập luận rằng tiểu bang này đang can thiệp.

Ông Howell nói: “Tôi không nghĩ những người soạn thảo Hiến Pháp đã từng tính đến tình huống mà tổng thống qua các bộ ngành của mình về cơ bản sẽ chuyển giao chủ quyền của Hoa Kỳ.”

“Tôi tin rằng đó thực sự có lẽ là cuộc khủng hoảng Hiến Pháp nghiêm trọng nhất trong cuộc đời chúng ta.”

Ông Jonathan Hullihan từng là một luật sư trong Hải quân Hoa Kỳ và có kiến thức nền tảng về luật an ninh quốc gia. Ông hiện là luật sư đại diện cho tổ chức Công dân Bảo vệ Tự do ở Texas.

Ông đồng ý rằng việc TT Biden giành lấy quyền lực không thỏa đáng sẽ gây ra một cuộc khủng hoảng, vì ông Abbott đã viện dẫn điều khoản súc tích này, cho phép các tiểu bang tự vệ và tự bảo vệ mình.

Ông nói, việc liên bang hóa lực lượng vệ binh quốc gia do tiểu bang kiểm soát để giành quyền lực từ một thống đốc sẽ tạo ra một cuộc khủng hoảng Hiến Pháp.

Một phần quan trọng trong bức thư hôm 24/01 của ông Abbott gửi Tổng thống Biden đề cập đến quan điểm bất đồng của Thẩm phán Antonin Scalia trong vụ Arizona kiện Hoa Kỳ, trong đó lưu ý rằng các tiểu bang có một “lợi ích chủ quyền trong việc bảo vệ biên giới của họ.”

Ông Hullihan cho rằng cuộc chiến pháp lý thực sự không phải là về vấn đề nhập cư mà là về quyền tự bảo vệ của một tiểu bang, mà điều này rất có thể được tranh luận thành công hơn nhiều trước tòa.

Ông nói, những người cánh tả có thể lập luận rằng đã có tiền lệ sử dụng Vệ binh Quốc gia, chẳng hạn như khi Tổng thống John F. Kennedy liên bang hóa lực lượng vệ binh để buộc xóa bỏ sự phân biệt chủng tộc tại Đại học Alabama vào những năm 1960.

Nhưng ông Hullihan cho biết sự phân biệt chủng tộc không phải là một phần trong lập luận của Texas, mà lập luận này xoay quanh việc tự vệ trước tác hại bao gồm một lượng lớn ma túy nguy hiểm như fentanyl.

“Điều này thật vô lý, phải không?” ông hỏi. “Tiểu bang đang sử dụng quyền lực theo Hiến Pháp, còn tổng thống sẽ sử dụng quyền lực với tư cách là người chỉ huy và người đứng đầu.”

Ông Howell cho biết ông tin rằng Texas đang làm đúng.