Những hương liệu truyền thống trong bữa ăn khiến kỳ nghỉ thêm ấm áp

Kỳ nghỉ lễ là thời gian chăm sóc bản thân, gia đình và bè bạn. Những hương liệu truyền thống sử dụng trong ngày nghỉ như bạc hà, quế, nhục đậu khấu, tiểu đậu khấu, gừng và đinh hương sẽ thêm hương vị vào những bữa ăn ngày lễ mà không cần thêm chất béo, muối hay đường. Không khí ngày lễ hòa quyện cùng những hương liệu này, khiến cho những ngày nghỉ trở nên bình yên và hạnh phúc.

Quế

Là một hương liệu được người Ai Cập cổ đại coi trọng. Quế được sử dụng như một loại thuốc chữa bệnh và là một thành phần có trong nước hoa. Vào thời Trung cổ, quế được dùng để chữa ho, viêm họng, viêm khớp và bảo quản thực phẩm. Quế có hàm lượng chất xơ thấp và mang lại cảm giác no. Chúng ta thưởng thức và hiểu rõ hương vị của đồ ăn thức uống nếu có thêm một chút quế trong đó. Hãy rắc thêm một chút quế vào ca cao nóng, và phê, trà hay sữa nóng của mình.

Được thu hoạch từ vỏ một số loại cây khác nhau bao gồm cây thường xuân hay nguyệt quế, quế thường có dạng thanh hoặc bột để dùng cho thực phẩm, hay ở dạng tinh dầu dùng trong gia đình.

Có hai loại quế chính: Quế tích lan (Ceylon) và quế bì (cassia). Khi mua quế, nếu có thể hãy chọn quế tích lan thay cho quế bì.

Quế tích lan có tên khoa học là cinnamomum verum, hay “quế thật”. Quế tích lan có hương vị ngọt ngào, tinh tế hơn quế bì.

Một số nghiên cứu cho thấy quế có chứa các hợp chất có đặc tính chống oxy hóa, chống viêm, chống tiểu đường và kháng khuẩn.

Năm 2011, những nhà nghiên cứu kết luận rằng bữa ăn giàu chất chống oxy hóa như quế có thể giảm đám ứng tiêu cực của cơ thể với việc ăn các loại thức ăn có hàm lượng chất béo cao.

Điều này sẽ có thể hữu ích trong kỳ nghỉ. Theo Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ, một thìa cà phê quế xay có chứa khoảng 6 calo và một lượng rất nhỏ canxi, sắt, kali, vitamin A, một số chất chống oxy hóa và một số vitamin B và vitamin K.

Quế làm tăng hương vị mà không cần thiết phải thêm chất béo hoặc muối vào trong thực phẩm và đồ uống. Bạn có thể sẽ cảm nhận rằng khi quế được thêm vào thực phẩm thì sẽ cần ít đường hơn. Bạn cũng có thể thêm một lượng quế rất ít vào ly ngũ cốc nóng hoặc lạnh vào buổi sáng, hay thêm vào khi nấu ngũ cốc, đồ uống ấm hoặc nước sốt. Đun sôi một chút nước cùng với vài thanh quế và vài lát cam sẽ tạo nên không khí kỳ nghỉ nhẹ nhàng, êm dịu.

Gừng

Là một hương liệu đa năng, gừng có thể thêm hương vị cay nồng quen thuộc cho các món ăn mặn và ngọt. Được biết với khả năng mang lại cảm giác thanh tĩnh, thư giãn với một ly trà gừng nóng hay một ly sữa với gừng sẽ phòng căng thẳng trong đợt nghỉ lễ này.

Là một loài thực vật thuộc họ Gừng (tên khoa học là Zingiberaceae) được xác định đầu tiên ở Đông Nam Á, gừng có họ gần với nghệ, thảo quả và riềng. Phần rễ mọc trong đất được dùng làm gia vị.

Đã từ lâu gừng được sử dụng trong y học cổ truyền và thay thế cho thuốc. Nó được sử dụng để hỗ trợ tiêu hoá, giảm buồn nôn và giúp giảm các triệu chứng cảm lạnh và cúm. Một bản đánh giá các tài liệu về thực phẩm chức năng vào năm 2019 chỉ ra rằng gừng có hiệu quả rất tốt đối với bệnh béo phì và giảm cân.

Gừng có thể được dùng trong nấu ăn ở dạng tươi, khô, bột hoặc tinh dầu. Gừng ngâm được dùng để tăng thêm độ nồng nàn cho các bữa ăn trong kỳ nghỉ, mà không phải tăng thêm lượng calo, chất béo, natri. Hãy thêm một lượng nhỏ bột gừng vào đồ uống nóng, ngũ cốc nóng, khoai lang nghiền và salat hoa quả. Một mẩu kẹo gừng đầy hương vị dùng khi tráng miệng cũng sẽ đưa mang lại cảm giác no đủ. Dầu gừng cùng với nước cất còn được dùng để xịt phòng. 

Nhục đậu khấu

Ấm áp, ngọt ngào với mùi thơm dễ chịu, nhục đậu khấu là gia vị tinh túy cho kỳ nghỉ. Nhục đậu khấu thêm một hương vị truyền thống vào các món bánh trứng, bánh bí ngô và nước sốt mặn trong những ngày lễ. Loại hương vị hiếm lạ này được biết đến với tác dụng làm dịu tâm trí và thân thể.

Được xác định ban đầu từ miền đông Indonesia, nhục đậu khấu được thu hoạch từ cây nhục đậu khấu. Hạt nhục đậu khấu có viền, gân đỏ và sau đó chuyển sang dạng giống quả truỳ, đây là một loại hương vị có mùi thơm dịu nhẹ và màu vàng. Hạt khô còn lại được nghiền thành nhục đậu khấu. Bên cạnh tác dụng làm thơm, nếu bạn thực sự muốn thử nhục đậu khấu tươi hãy mua cả hạt nhục đậu khấu và vi hạt.

Trong nhiều thế kỷ, nhục đậu khấu được đánh giá cao. Nước Anh đã đạt được thoả thuận với với thành phố New York từ người Hà Lan để trao đổi lấy một hòn đảo trồng nhục đậu khấu ở Indonesia.

Nhục đậu khấu được dùng cho cả món mặn và món ngọt khi nấu nướng tại nhà, điển hình là trong súp và món hầm, trong bánh ngọt và bánh quy. Rắc nhục đậu khấu lên bánh pudding gạo hoặc sữa trứng, lên kem hoặc bánh nướng, lên món khoai và nước sốt với súp. Khi cho vi hạt nhục đậu khấu vào một chiếc đĩa nhỏ và tưới một chút nước ấm thì hương vị của tinh dầu trong nhục đậu khấu sẽ lan toả hàng giờ đồng hồ, tạo ra không khí đặc biệt trong kỳ nghỉ.

Vào thời trung cổ, với tác dụng mạnh nên nhục đậu khấu được dùng để ngăn ngừa dịch bệnh. Theo thời gian, nhục đậu khấu cũng dần được biết đến với những đặc tính như kháng khuẩn, kích thích tiêu hoá và làm dịu hệ thần kinh.

Do có nhiều hợp chất kháng khuẩn đối với nhiều loại vi khuẩn gây bệnh, nhục đậu khấu được sử dụng trong bảo quản đồ ăn.  Trong quá trình trao đổi chất thông thường, tế bào của chúng ta sẽ tạo ra các gốc tự do (là các phân tử hoá học có một điện tử duy nhất hoặc một số lẻ điện tử), chúng tấn công và làm tổn thương tế bào. Nhục đậu khấu có một số hợp chất hoạt tính có thể loại bỏ những gốc tự do này, nghĩa là chúng hoạt động như chất chống oxy hoá làm giảm áp lực cho các tế bào. 

Đinh hương 

Bắt nguồn từ cây thường xanh mọc ở Châu Á và Nam Mỹ, cây đinh hương lan toả hương thơm cho thực phẩm và trong nhà. Cây đinh hương có hàm lượng chất chống oxy hóa, chất xơ và axit béo omega-3cao, ngoài ra còn có dầu eugenol tự nhiên, có thể tác động như một chất gây mê tự nhiên.

Do có thể làm át mùi của món ăn và làm tê miệng nên đinh hương nên được sử dụng với hàm lượng thấp. Một lượng rất ít được thêm vào ngũ cốc như lúa mạch hoặc quinoa khi nấu ăn, hay cho vào ngũ cốc nóng, đồ uống ấm và thêm vào súp kem hoặc nước sốt. Đinh hương có mùi hương nhiều đến mức mà bạn có thể giảm lượng chất béo hoặc đường trong một vài món ăn. Đun một nắm đinh hương cùng với vài thanh quế trên bếp hoặc nướng đinh hương với quế ở nhiệt độ 200 độ F trong lò với cửa lò hé sẽ tạo ra một kỳ nghỉ đầy hương vị.

Theo dữ liệu dinh dưỡng, một thìa đinh hương xay chứa 30% RDI (Reference Daily Intake: Lượng hàng ngày tham khảo) của khoáng chất mangan, 4% RDI của vitamin K, 3% RDI của vitamin C và một lượng nhỏ canxi, magiê và vitamin E và chất xơ. 

Tại Đức, Ủy ban E, một cơ quan chính phủ tương đương với Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) Hoa Kỳ, đã phê duyệt cây đinh hương để sử dụng như một chất khử trùng và gây mê cục bộ. Dầu đinh hương được biết đến như một phương thuốc chữa đau răng. Trong một nghiên cứu năm 2006, các nhà nghiên cứu đã tìm ra kem làm từ đinh hương tương đương với với benzocaine (chất gây tê cục bộ) với khả năng giảm đau của những mũi tiêm trong miệng. 

Bạc hà 

Kết hợp giữa hai loại, bạc hà nước và bạc hà cay, bạc hà được sử dụng từ hàng nghìn năm nay như một loại thuốc bởi người Ai Cập, Hy Lạp và La Mã cổ đại. Theo truyền thống bạc hà dùng để chữa lành các vấn đề tiêu hoá, buồn nôn, cảm lạnh và chuột rút. Trước khi thuốc ho Vicks xuất hiện, bạc hà được dùng để xoa ngực nhằm giảm cơn ho.

Bạc hà ăn có sẵn ở dạng lá tươi hoặc khô và siro uống hay chiết xuất. Để có một kỳ nghỉ sảng khoái, hãy dùng lá bạc hà tươi hay khô cùng với trà nóng, cà phê, ca cao hoặc sữa nóng. Bạc hà tươi thái nhỏ được thêm vào salat rau xanh hay salat trái cây và các món ăn chế biến từ gia cầm hoặc hải sản. Bạc hà cũng tạo ra hương vị khiến cho bạn sẽ dùng ít đường hoặc muối hơn. Để có món ăn ít calo hơn, hãy làm chảy một thìa sô cô la đen trong lò vi sóng và rắc lá bạc hà tươi thái nhỏ lên đó để thưởng thức! Bạc hà còn được dùng ở dạng tinh dầu, với vài giọt trong nước cất, hương vị thơm mát sẽ lan toả trong căn phòng vào đợt nghỉ lễ.

Hương thơm của các loại hương vị cho kỳ nghỉ sẽ khiến chúng ta nhớ mãi về khoảng thời gian này. Hơn nữa, hương liệu còn giảm lượng chất béo, muối hay đường mà bạn thường dùng để giữ cho món ăn ngon miệng trong kỳ nghỉ. Hãy thử các loại hương liệu khác nhau để làm sinh động cho bữa ăn và căn nhà của bạn trong mùa nghỉ lễ này.

Tiến sĩ Nancy Berkoff là một chuyên gia dinh dưỡng, nhà công nghệ thực phẩm và chuyên gia ẩm thực. Thời gian của cô dành cho chăm sóc sức khỏe và tư vấn ẩm thực, viết về món ăn và nếp sống lành mạnh.

Nancy Berkoff
Hoàng Anh biên dịch

Xem thêm: