Những điều bạn cần biết về chất chống oxy hóa
Chất chống oxy hóa vẫn là một chủ đề dinh dưỡng có sức hút qua hàng thập kỷ trong khi các xu hướng dinh dưỡng khác đều xuất hiện và biến mất sau một khoảng thời gian. Tại sao? Bởi vì mặc dù chất chống oxy hóa thỉnh thoảng có thể bị thổi phồng quá mức, nhưng có [cơ sở] vật chất thực sự đằng sau những lời cường điệu đó.
Tác dụng của chống oxy hóa
Chất chống oxy hóa có khả năng trung hòa các gốc tự do – các hợp chất xuất hiện tự nhiên trong cơ thể nhưng có thể phá hủy tế bào và DNA.
Ginger Hilton, chuyên gia dinh dưỡng đã đăng ký tại Seattle, Thạc sĩ khoa học tự nhiên, chủ tịch Dinh dưỡng Champagne và tác giả của “Chuẩn bị bữa ăn kháng viêm” và “Các ăn uống để không bị bệnh” cho biết: “Các chất chống oxy hóa là những hợp chất đơn giản giúp bảo vệ tế bào khỏi sự oxy hóa hay ảnh hưởng của các gốc tự do. Và tất cả chúng được tìm thấy xung quanh chúng ta, trong nhiều loại đồ ăn và thức uống.”
Hultin cho biết rằng cơ thể luôn không ổn định và cần các chất chống oxy hóa để dập tắt một cách tự nhiên quá trình oxy hóa từ hoạt động sống đơn giản bao gồm thở, chuyển hóa, thải độc. “Những quá trình này tạo ra các gốc tự do gây tổn thương [tế bào], và chúng ta cần cân bằng lại bằng cách lấy chất chống oxy hóa từ thực phẩm,” cô Hultin nói.
Cơ thể chúng ta hoạt động khá tốt để giữ các gốc tự do trong tầm kiểm soát nhờ khả năng tự sản xuất các chất chống oxy hóa. Nhưng chế độ dinh dưỡng kém và tiếp xúc khói thuốc lá, ô nhiễm, phóng xạ, và chất độc môi trường có thể sinh ra nhiều gốc tự do nhiều hơn mức cơ thể bạn có thể xử lý. Kết quả là sự oxy hóa có thể tăng tốc quá trình lão hóa và tăng nguy cơ bệnh tim, tiểu đường type 2, bệnh Alzheimer, bệnh Parkinson và ung thư.
Michelle Averill, Tiến sĩ, chuyên gia dinh dưỡng đã đăng ký, phó giáo sư khoa học sức khỏe và nghề nghiệp tại Đại học Washington nói rằng, ngược lại, quá mức chất chống oxy hóa cũng có thể là do chất oxy hóa, và sự oxy hóa không phải lúc nào cũng là xấu. “Tất cả là một hệ thống, và chúng ta cần chất oxy hóa và chống oxy hóa ở mức cân bằng,” bà nói. “Khi cơ thể chúng ta tăng [tạo ra] chất oxy hóa, việc này không nhất thiết là tiêu cực, đôi khi chất chống oxy hóa là sự phản ứng cho cái gì đó xảy ra trong hệ thống chúng ta và nói cho cơ thể chúng ta biết cần làm điều gì đó.”
Làm thế nào để tìm ra các chất chống oxy hóa?
Đôi khi chúng ta nhắc tới các dưỡng chất và hóa chất thực vật nhất định như những chất chống oxy hóa, nhưng nói chính xác hơn thì chúng có thuộc tính chống oxy hoá. Ví dụ, vitamin C đóng vai trò trong sản sinh collagen, chất dẫn truyền thần kinh, và acid amin nhất định trong cơ thể, và vitamin C cũng hoạt động như một chất chống oxy hóa quan trọng.
“Vitamin và khoáng chất có chứa chất chống oxy hóa, bao gồm beta-carotene và vitamin C và E, nhưng trên thực tế có hàng ngàn hợp chất chống oxy hóa,” Averill nói. “Lấy ví dụ, tất cả loại hóa chất thực vật trong trà, cà phê, các loại dầu hay chocolate đều có hợp chất thứ cấp flavonoids, proanthocyanidins, và sắc tố màu thực vật anthocyanins.”
Khoáng chất selen và mangan cũng có các thuộc tính chống oxy hóa và đó chỉ là phần nổi của tảng băng. Averill nói rằng có lẽ có hàng trăm ngàn hợp chất có các thuộc tính chống oxy hóa.
Thực phẩm hay thuốc bổ?
Bạn có nên hấp thụ chất chống oxy hóa từ thuốc bổ? Câu trả lời ngắn gọn là không, một phần bởi vì có thể có quá nhiều chất bổ. Có nhiều điều thú vị về thuốc bổ chống oxy hóa vào những năm 1990, cho đến khi các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng liều cao [thuốc bổ] làm tăng nguy cơ sức khỏe, chẳng hạn như tăng nguy cơ ung thư phổi ở những người hút thuốc hấp thụ beta-carotene hay chỉ đơn giản là không mang lại những lợi ích kỳ vọng. Gần như không thể lấy quá nhiều chất chống oxy hóa từ thức ăn, và không có bằng chứng rằng uống thuốc bổ chống oxy hóa có kết quả như ăn thực phẩm giàu chất chống oxy hoá.
“Không phải chúng ta hấp thụ X vi chất dinh dưỡng để tăng chất chống oxy hóa trong cơ thể, mà là thực phẩm chúng ta ăn hỗ trợ cân bằng chống oxy hóa trong cơ thể,” Averill nói. “Bạn không thể vượt qua sự mất cân bằng chất chống oxy hóa và oxy hóa bởi thuốc bổ, nhưng chắc chắn có những chế độ ăn xúc tiến sự cân bằng và những chế độ đẩy mạnh sự mất cân bằng,” Averill nói. “Tuy nhiên, thật khó để nói rằng tất cả đều là do chế độ ăn. Nếu một ai đó ăn uống không lành mạnh và có sự mất cân bằng, nguyên nhân cũng có thể là nhân tố môi trường.”
Mỗi chất chống oxy hóa thực hiện một chức năng khác nhau và không thể thay thế cho nhau, nên điều quan trọng là chúng ta cần nhận được một loạt các chất chống oxy hóa, chất xơ, và các chất dinh dưỡng khác từ thực phẩm. Trái cây, rau củ, các loại ngũ cốc, đậu và đậu lăng, quả hạch và hạt, thảo dược và gia vị, cà phê và cacao, trà xanh và trà đen thảy đều có hợp chất chống oxy hóa. Tất cả những thực phẩm này đều là thực phẩm thực vật.
“Con người sẽ kinh ngạc về việc làm thế nào các chất chống oxy hóa có thể hấp thụ một cách tự nhiên qua thức ăn,” Hultin nói. “Một cách đơn giản là ăn thức ăn phổ biến hơn như cà rốt, táo, hành, hay mùi tây có thể cung cấp hàng loạt các chất chống oxy hóa mạnh mẽ.”
(Dinh dưỡng môi trường là bản tin độc lập đạt giải thưởng được viết bởi chuyên gia dinh dưỡng nhằm cung cấp cho độc giả thông tin chính xác, cập nhật về sức khỏe và dinh dưỡng bằng tiếng Anh chính xác, rõ ràng. Để biết thêm thông tin, truy cập www.environmentalnutrition.com.)
