Khi thức ăn cũng là thuốc tốt
Thực phẩm lành mạnh nuôi dưỡng cơ thể chúng ta và giúp chúng ta chống lại bệnh tật. Đặc tính dược lý của thực phẩm, mặc dù không mạnh bằng, nhưng cũng tương tự với các các loại thảo mộc.
Hồi nhỏ, tôi là một đứa trẻ cực kỳ kén ăn. Giờ ăn tối luôn là một cuộc chiến căng thẳng giữa tôi, bố mẹ và những thứ màu xanh nằm trên đĩa ăn của tôi – hầu hết chúng là đồ đóng hộp hoặc đông lạnh và được nấu cho nhừ ra.
Mãi cho đến khi tôi khám phá ra món salad rau bina với nước sốt ranch, cuộc sống của tôi đã thay đổi hoàn toàn. Đó là một bước đột phá khiến tôi có thể cho thêm các loại thực phẩm như ớt chuông đỏ, dâu tây, rau arugula và cải xoăn vào chế độ ăn uống của mình – và tôi rất thích chúng.
Tôi rất lấy làm biết ơn rằng giờ đây tôi đã không còn kén ăn nữa, bởi vì là một bác sĩ châm cứu và là người thực hành Đông y, nên tôi hiểu rằng thức ăn đóng một vai trò rất lớn trong quá trình chữa bệnh.
Theo truyền thống phương Đông, người ta tin rằng ba bữa ăn trong ngày cũng là thuốc. Ngoài ra, khi bị bệnh, người ta cũng tin rằng trước tiên chúng ta nên cố gắng tự chữa bệnh bằng cách ăn các loại thực phẩm phù hợp và chỉ khi không thành công thì mới nên chuyển sang châm cứu và sử dụng thảo dược để trị bệnh.
Trên thực tế, các đặc tính dược lý của thực phẩm, mặc dù không mạnh bằng, nhưng cũng tương tự với các đặc tính của các loại thảo mộc.
Liệu pháp ẩm thực Trung Quốc được coi là một phương thức tự chữa bệnh. Được sử dụng cùng với châm cứu, liệu pháp thảo dược và bấm huyệt, liệu pháp ẩm thực dựa trên một số nguyên tắc phù hợp với Đông y. Dưới đây là một số điều cần biết về cách chữa bệnh bằng thực phẩm trong Đông y:
Thực phẩm có tính hàn hay tính nhiệt
Đây không phải là về việc thức ăn nóng hổi hay lạnh mát, mà là về việc liệu nó sẽ làm cơ thể quý vị ấm lên hay mát đi sau khi sử dụng chúng.
Thức ăn có thể có tính nhiệt, tính ấm, trung tính, tính mát hoặc tính hàn.
Ví dụ, gừng, hành lá hoặc quế được coi là những thực phẩm làm ấm cơ thể.
Ngược lại, bạc hà, giá đậu xanh và dưa gang có tính mát nên thường dùng cho mục đích giải nhiệt, làm mát cơ thể.
Cách nấu ăn có ảnh hưởng đến tính hàn hay tính nhiệt
Nhìn chung, thức ăn nấu càng lâu thì chúng sẽ càng ấm.
Ví dụ, khoai tây được nướng trong lò trong 45 phút sẽ ấm hơn so với khoai tây được luộc trong 10 phút.
Rau củ tươi được coi là có tác dụng giải nhiệt tốt nhất, đó là lý do tại sao mọi người có xu hướng ăn nhiều rau sống vào mùa hè và thích đem luộc, hấp, nấu hoặc hầm vào những tháng trở lạnh vì chúng có tính ấm hơn.
Thời gian phát triển của rau quả cũng ảnh hưởng đến tính hàn nhiệt
Một quả bí đã mất gần hết mùa hè và mùa thu để chín sẽ ấm hơn so với cà chua hoặc dưa chuột có thời gian lớn lên nhanh chóng và sẵn sàng thu hoạch trong thời gian cao điểm của mùa hè. Vì thế mà chúng ta cũng cần cân nhắc điểm này khi lựa chọn rau quả.
Thực phẩm cũng có công dụng trị liệu
Một số thực phẩm rất tốt cho việc tích trữ năng lượng hoặc hỗ trợ lưu thông máu huyết, các thực phẩm khác lại hữu dụng khi chúng ta cần giữ nước cho cơ thể và những thực phẩm khác lại được sử dụng để hỗ trợ đường tiêu hóa.
Ví dụ, nếu quý vị đang cần tích nước, thêm vào một ít cần tây sẽ là một lựa chọn tốt. Tuy nhiên, nếu quý vị đã bị bệnh và ho khan, thì nên ăn táo và lê vì chúng có khả năng làm ẩm phổi mà không tích tụ đờm.
Hệ tiêu hóa khỏe mạnh là yếu tố quan trọng của liệu pháp ẩm thực
Nói một cách đơn giản, quý vị cần có hệ tiêu hóa khỏe mạnh để có thể hấp thu tốt nhất năng lượng và dưỡng chất từ thực phẩm. Nếu quý vị đang có bất kỳ loại triệu chứng nào, từ ợ chua đến đầy hơi, chướng bụng, đau bụng hoặc các vấn đề về đường ruột, thì đường tiêu hóa của quý vị cần được điều chỉnh sớm nhất.
Thực phẩm nào tốt nhất là tùy theo mỗi người
Mỗi người chúng ta đều có những nhu cầu sức khỏe khác nhau và nhận được những lợi ích khác nhau từ thực phẩm. Các nhà nghiên cứu phương Tây gần đây cũng đã thừa nhận rằng cùng một loại thực phẩm sẽ có ảnh hưởng khác nhau đến mức insulin của các đối tượng nghiên cứu khác nhau.
Ngoài ra, lượng calo gợi ý cho một loại thực phẩm chỉ là ước lượng dựa trên quá trình tiêu hóa và trao đổi chất của đa số. Những người thực hành Đông y từ lâu đã biết rằng mỗi người chúng ta có nhu cầu ăn uống riêng biệt, và may mắn thay, y học phương Tây cuối cùng cũng bắt kịp đặc điểm này.
Điểm mấu chốt là những gì quý vị ăn vào rất quan trọng.
Riêng tôi, từ một đứa trẻ kén ăn thành người có thể thưởng thức những bữa ăn có rau bina và rau diếp xuân, bí xanh, cải Thụy Sĩ và nhiều loại trái cây là một hành trình rất lâu dài. Nó liên quan đến việc có được cảm giác ngon miệng với các món ăn mới và sẵn sàng nấu ăn theo nhiều cách khác nhau.
Tôi cũng ghi nhớ rằng thực phẩm là yếu tố giúp tôi có sức khỏe tốt, và những gì tôi ăn sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến cảm giác của tôi.
Bác sĩ Lynn Jaffee là một bác sĩ châm cứu được cấp phép và là tác giả của quyển “Simple Steps: The Chinese Way to Better Health” (tạm dịch: Những bước đơn giản: Cách người Trung Quốc có được sức khỏe tốt hơn)
