Mới nhất
Tiêu điểm
Bình luận
Share
Email
Cựu Tổng thống (TT) Donald Trump đang chuẩn bị vượt qua chặng đường tranh cử đầy chông gai vào tháng Hai và tháng Ba tới giữa lúc ông phải đối mặt với nhiều cuộc chiến tại tòa án và các vấn đề pháp lý tương đối chưa được kiểm chứng có thể ảnh hưởng đến cuộc đua năm 2024.
Mặc dù ông đã giành chiến thắng trong các cuộc họp bầu ở Iowa và cuộc bầu cử sơ bộ ở New Hampshire với tỷ số cách biệt hai con số, nhưng một số cuộc bầu cử sơ bộ vẫn đang chờ đợi cựu TT Trump vào tháng Hai và tháng Ba trước đối thủ duy nhất còn lại của ông, bà Nikki Haley, một cựu thống đốc South Carolina và từng là đại sứ Liên Hiệp Quốc của ông Trump.
Vào ngày 24/02, tiểu bang South Carolina quê hương của bà sẽ tổ chức cuộc bầu cử sơ bộ — thường được xem là một tiểu bang dẫn đoàn (bellwether), và trong những tuần tiếp theo, hơn 20 cuộc bầu cử sơ bộ và họp bầu sẽ diễn ra. Nhưng trước khi bà Haley và cựu TT Trump so tài vào Siêu Thứ Ba, ngày 04/03, Tối cao Pháp viện sẽ nghe các cuộc tranh luận trực tiếp về việc liệu cựu TT Trump có được phép tranh cử hay không.
“Tôi có nói lời nào cũng không đủ để nhấn mạnh việc này — đây sẽ là một năm hấp dẫn,” ông Keith Johnson, một luật sư bào chữa các vụ án hình sự ở Georgia, nói với The Epoch Times. “Đây sẽ là một trong những năm quan trọng nhất trong lịch sử khi chúng ta xem xét sự giao thoa giữa luật pháp và chính trị ở cấp độ cao nhất.”
Vào ngày 08/02, Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ (SCOTUS) sẽ xem xét liệu Mục 3 của Tu chính án thứ 14 có thực sự ngăn cản cựu TT Trump xuất hiện trên lá phiếu của Colorado hay không. Cả Đổng lý Tiểu bang Maine lẫn Tòa án Tối cao Colorado, với phán quyết của tòa án này đang được các thẩm phán [Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ] xem xét, đều bày tỏ quan điểm giống với các vụ kiện khác trên khắp đất nước khi lập luận rằng cựu TT Trump đã tham gia vào kiểu nổi dậy khiến ông bị tước tư cách tham gia cuộc bỏ phiếu mà Mục 3 yêu cầu đối với “[các] viên chức của Hoa Kỳ.”
Nhóm pháp lý của cựu TT Trump đã lập luận, như một tòa án cấp dưới ở Colorado đã nêu ra, rằng ông không thuộc loại viên chức được nhắc đến trong tu chính án sau Nội Chiến này. Lập luận đó chỉ là một trong nhiều cách diễn giải mà SCOTUS có thể chọn dùng để duy trì tư cách hợp lệ của cựu TT Trump, ngay cả khi tư cách này chỉ là tạm thời.
Ông Malcolm và ông Johnson nói với The Epoch Times rằng không chắc là Tối cao Pháp viện sẽ chấp nhận việc Colorado tước bỏ tư cách tham gia cuộc bỏ phiếu của ông Trump.
Đối mặt với ngày càng nhiều những lời kêu gọi cải tổ và ngày càng giảm sự ủng hộ sau khi lật ngược phán quyết vụ Roe kiện Wade, Tối cao Pháp viện đang bước vào một năm với áp lực to lớn về mặt tổ chức. Các vụ án liên quan đến ngày 06/01 và các vấn đề xã hội gay gắt đang diễn ra cùng với các phiên tòa khác nhau xét xử cựu TT Trump, có thể sẽ dẫn đến nhiều kháng cáo khi những vụ án này được cơ quan tư pháp giải quyết xong. Phần lớn những rắc rối pháp lý hiện nay của cựu TT Trump bao gồm các câu hỏi về tính hợp pháp của cuộc bầu cử trước đó.
Ông Johnson nói: “Ý kiến của Pháp viện có thể là: Điều mà quốc gia chúng ta không cần đến là một cuộc bầu cử khác bị bác bỏ.”
Pháp viện có thể ra phán quyết rằng Quốc hội cần đưa ra ý kiến cân nhắc của mình trước khi các tòa án có thể hành động. Nếu đúng như vậy, điều này có thể sẽ tạo ra một tình huống mà nhánh lập pháp gặp rất nhiều ý kiến trái chiều, thường xuyên bế tắc sẽ không thể giải quyết trước tháng Mười Một.
Quyền miễn trừ của tổng thống
Điều làm vấn đề trở nên phiền phức hơn chính là bản chất tương đối chưa được kiểm chứng của các vấn đề pháp lý khác mà cựu TT Trump phải đối mặt tại các tòa án. Ngoài Mục 3, các khái niệm pháp lý về đặc quyền hành pháp và quyền miễn trừ của tổng thống có thể sẽ xuất hiện trong bối cảnh không chắc chắn về cách thức chính xác mà những quyền này bảo vệ các cựu tổng thống.
Cựu Tổng thống Trump đã yêu cầu Tòa Phúc thẩm Liên bang Khu vực Hoa Thịnh Đốn xem xét lại lập luận của ông rằng quyền miễn trừ của tổng thống sẽ đưa đến việc bác bỏ vụ truy tố của ông Jack Smith đối với ông Trump. Tuy nhiên, các nhà quan sát đã suy đoán sau cuộc tranh luận trực tiếp hôm 09/01 rằng ông khó có thể thành công trước hội đồng gồm ba thẩm phán đã lắng nghe lập luận trong vụ án này.
“Tôi sẽ bị bất ngờ nếu phán quyết có tỷ lệ dưới 3–0,” cựu Biện lý Liên bang Neama Rahmani nói. Ông lập luận rằng luật sư của cựu TT Trump “đã có lập trường rất vô lý” rằng “bất cứ điều gì mà một cựu tổng thống hoặc một đương kim tổng thống [đã] làm đều được miễn trừ.”
Luật sư của cựu TT Trump, ông D. John Sauer, đã lập luận rằng điều khoản đàn hặc theo Hiến Pháp yêu cầu Quốc hội kết án các tổng thống trước khi các công tố viên buộc tội họ trước tòa. Ông đã nhận được một loạt giả thuyết từ Thẩm phán Florence Pan, người thắc mắc rằng liệu quyền miễn trừ đó có bao gồm việc tổng thống ra lệnh cho Đội SEAL 6 ám sát một đối thủ chính trị hay không.
Luật sư Hiến Pháp Gayle Trotter nói với The Epoch Times rằng những giả thuyết đó là “cực đoan” và không nhất định “ảnh hưởng đến việc phân tích toàn bộ vụ án.” Bà nói thêm rằng “những ví dụ cực đoan đó” có thể sẽ không ảnh hưởng đến phán quyết của Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ.
Đã gần một tháng trôi qua kể từ khi Tòa Phúc thẩm Liên bang Khu vực Hoa Thịnh Đốn nghe tranh luận trực tiếp, và việc họ đưa ra ý kiến không bị ràng buộc bởi bất kỳ thời hạn nào. Ông Rahmani nói: “Tôi mong đợi sẽ sớm nhận được thứ gì đó.” Nếu cựu TT Trump thua, thì ông ấy có thể sẽ kháng cáo ý kiến của Tòa Phúc thẩm Liên bang Khu vực Hoa Thịnh Đốn lên Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ sau khi yêu cầu một phiên điều trần gồm toàn bộ các thẩm phán (en banc hearing) trong đó tất cả các thẩm phán khu vực sẽ xem xét đơn kháng cáo của ông ấy.”
Hành động đó sẽ khiến vụ án này trở thành vụ án lớn thứ hai mà Tối cao Pháp viện giải quyết liên quan cụ thể đến vai trò của cựu TT Trump trong vụ xâm phạm Tòa nhà Capitol vào ngày 06/01/2021. Trong khi đó, Pháp viện sắp xem xét các bản án của các bị cáo ngày 06/01 bị truy tố theo luật tương tự như trong vụ của cựu TT Trump. Các luật sư đã nói với The Epoch Times rằng các bị cáo có thể sẽ thành công, trong đó một luật sư lưu ý rằng chiến thắng dành cho một trong các bị cáo này “sẽ thực sự kết thúc vụ ông Jack Smith kiện (cựu) Tổng thống Trump.”
Hiện vẫn chưa rõ Tối cao Pháp viện sẽ ra phán quyết như thế nào trong những vụ án đó hoặc những vụ khác phát sinh từ các phiên tòa đang xét xử cựu TT Trump. Ngày càng có thể phát sinh thêm các vụ kháng cáo khác do số lượng các vấn đề pháp lý liên quan và các cách giải quyết tư pháp có sẵn cho các thẩm phán.
Đặc quyền hành pháp
Quyền miễn trừ dành cho tổng thống và đặc quyền hành pháp đã được tranh luận trong thời chính phủ cố Tổng thống Nixon, nhưng trong lịch sử, các tòa án chưa thiết lập tiền lệ rộng rãi về những vấn đề đó — cả hai quyền này đều dựa trên tập quán hơn là những bảo đảm rõ ràng theo Hiến Pháp.
Đặc quyền hành pháp thường khẳng định rằng các tổng thống có thể che giấu các cuộc liên lạc của họ khỏi các cuộc truy vấn, chẳng hạn như trát lệnh của Quốc hội, vì nếu không, họ có thể rất ngần ngại khi nói chuyện với các cố vấn trong thời điểm khủng hoảng. Cho đến nay, các cựu cố vấn Tòa Bạch Ốc Steve Bannon và Peter Navarro đã bị kết án bốn tháng tù mặc dù họ tuyên bố rằng họ cho rằng đặc quyền hành pháp cho phép họ bất tuân trát lệnh của ủy ban ngày 06/01 của Hạ viện. Tòa Phúc thẩm Liên bang Khu vực Hoa Thịnh Đốn vẫn chưa thông báo liệu họ có chấp nhận đơn kháng cáo của ông Navarro hay không. Và mặc dù phiên điều trần về đơn kháng cáo của ông Bannon đã diễn ra vào tháng 11/2023 nhưng phán quyết vẫn chưa được đưa ra.
Ông Navarro đã mô tả vụ án của mình là chưa từng có tiền lệ và sẽ đệ đơn lên Tối cao Pháp viện, nơi mà nhiều luật sư kỳ vọng sẽ cân nhắc về lĩnh vực luật tương đối mơ hồ này. Bà Trotter suy đoán rằng những tuyên bố thẳng thắn của cựu TT Trump về đặc quyền hành pháp rất có thể sẽ đến được Tối cao Pháp viện. Bên cạnh việc phân tích liệu cựu TT Trump có đặc quyền tùy theo hoàn cảnh cụ thể của ông hay không, các thẩm phán cũng có thể đề cập đến câu hỏi còn bỏ ngỏ rằng liệu các đương kim tổng thống có thể từ chối mở rộng đặc quyền cho những cựu tổng thống hay không.
Nếu cựu TT Trump thành công trong vụ kháng cáo về quyền miễn trừ tổng thống của mình, thì điều đó có thể đánh dấu sự kết thúc của phiên xét xử ông ở Hoa Thịnh Đốn và tạo ra một bước ngoặt trong cả phiên xét xử ở Georgia và các vụ kiện tụng trong tương lai. Điều đó sẽ giúp lịch trình vận động tranh cử của ông có nhiều hoạt động cá nhân và ít phải đến phòng xử án.
Sắp đặt các ưu tiên chính trị và pháp lý
Việc kéo dài tiến trình xét xử sẽ khiến chiến dịch tranh cử theo cách thông thường trở nên khó khăn hơn, nhưng các thẩm phán có thể chấp thuận cho ông khi ông đang vận động tranh cử. Tuy nhiên, cựu TT Trump cũng ở vị thế hưởng lợi từ việc kéo dài thời gian xét xử vì làm như vậy sẽ khiến ông có thể tự ân xá hoặc chấm dứt các cuộc truy tố của DOJ sau khi nhậm chức trong trường hợp đắc cử.
“Hình ảnh của ông Trump đã được cải thiện về mọi mặt ngay cả trước khi xuất hiện các bản cáo trạng,” Giám đốc Big Data Poll Rich Baris nói với The Epoch Times.
Ông nói thêm rằng kết quả “thăm dò cho thấy rõ ràng hầu hết cử tri tin rằng những vụ kiện cựu tổng thống về bản chất là mang tính chính trị.” Trước đây, ông Baris từng nói với The Epoch Times rằng các vụ kiện cựu TT Trump cũng đang thúc đẩy ông trở nên nổi tiếng trong những người nam không phải là người da trắng.
Ông Johnson nói với The Epoch Times: “Triển vọng [pháp lý của cựu Tổng thống Trump] … sẽ chịu ảnh hưởng rất lớn bởi việc liệu ông ấy có thể biến vấn đề này thành một vấn đề chính trị hay không.” Việc lựa chọn bồi thẩm đoàn nói riêng có thể là vấn đề khó khăn đối với các công tố viên vì danh tiếng của cựu TT Trump trong công chúng rất cao.
“Vấn đề lớn nhất” đối với các công tố viên là liệu họ có thể “để cho một người trong một bồi thẩm đoàn có thể có khuynh hướng bảo tồn truyền thống, người mà có thể đã từng một lần bỏ phiếu cho ông Trump, có thể là hai lần, để kết tội ông ấy về những hành vi vi phạm đó hay không,” ông Johnson nói. Ông Johnson cho rằng, ngay cả đối với một bồi thẩm đoàn chưa từng bỏ phiếu cho cựu TT Trump, họ có thể xem các vụ truy tố này là “sự lãng phí nguồn lực.”
Đã có nhiều nghi vấn về một sự trì hoãn có thể xảy ra trong vụ kiện tài liệu mật ở Florida, nhưng hồi tháng 11/2023, Thẩm phán Aileen Cannon đã từ chối trì hoãn. Ông Johnson nói với The Epoch Times rằng phiên tòa xét xử hiện được ấn định vào ngày 20/05 và có thể là một “vụ rất rắc rối” cho cựu TT Trump.
“Hoặc các tài liệu đó là tài liệu mật, hoặc không phải là tài liệu mật. Hoặc là ông ấy có thẩm quyền đưa các tài liệu này về tư gia của mình hoặc không,” ông nói. “Và hoặc là ông ấy đã được thông báo rằng các tài liệu này cần được trả lại càng sớm càng tốt, hoặc không. Tôi tin rằng sẽ có bằng chứng cho thấy ông ấy không chỉ phớt lờ những bức thư đó mà còn tích cực cố gắng che giấu các tài liệu.” Cựu Tổng thống Trump đã phủ nhận có bất kỳ hành vi sai trái nào.
Biện lý Quận Fulton Fani Willis đang muốn tổ chức một phiên xét xử vào tháng 08/2024 ở Georgia, nhưng ngày xét xử đó có thể bị lùi lại nếu giống như vụ xét xử cựu Tổng thống Trump ở Hoa Thịnh Đốn. Phiên tòa đó dự kiến bắt đầu vào ngày 04/03, nhưng hôm 02/02 Thẩm phán Tanya Chutkan của Hoa Thịnh Đốn đã ra lệnh hủy bỏ ngày đó và cho biết rằng phiên tòa có thể được dời lại.
Bà Nikki Haley cần duy trì sự cân bằng
Việc dời ngày xét xử đó có thể có nghĩa là bà Haley sẽ phải đối mặt với ít sự chú ý hơn về các vụ kiện đang diễn ra của cựu TT Trump và vai trò của ông trong ngày 06/01 — những vấn đề mà bà có vẻ không sẵn lòng nói đến.
Ông Henry Olsen, thành viên cao cấp của Trung tâm Đạo đức và Chính sách Công cộng, nói với The Epoch Times: “Điều căn bản là những người ủng hộ Đảng Cộng Hòa đang hết sức tin tưởng rằng ông Trump đang bị chèn ép.” Ông nói thêm rằng mặc dù con đường trở thành đề cử viên Đảng Cộng Hòa của bà Haley không phải là thông qua cơ sở cử tri “MAGA”, nhưng “bà ấy cần giành được một tỷ lệ phần trăm đáng kể những người thích ông Trump và nghĩ rằng ông ấy đang bị chèn ép, nhưng vẫn sẵn lòng xem xét người khác.”
Ông Olsen cho rằng Thống đốc Florida Ron DeSantis đã không đi theo con đường đó trước khi rời bỏ cuộc đua hồi tháng Một.
“Đối với [bà Haley] thì không có nghĩa lý gì để về cơ bản trở thành một ông Chris Christie khác trong cuộc đua,” ông nói. “Bà ấy đang làm chính xác những gì cần làm, đó là chỉ trích ông Trump, tạo ra sự tương phản, nhưng không bị cuốn vào làn sóng phản kháng hội chứng loạn trí chống ông Trump.”
Có lẽ thể hiện một chiến lược kiềm chế đối với các vụ kiện, bà Haley tỏ ra lưỡng lự khi NBC hỏi về bản án tuyên phạt cựu Tổng thống Trump trả cho nhà văn E. Jean Carroll 83 triệu USD. Ông Trump đã phủ nhận có bất kỳ hành vi sai trái nào và khẳng định là chưa bao giờ gặp bà Carroll trong khi bà cáo buộc ông đã phỉ báng bà về một cáo buộc tấn công tình dục từ những năm 90.
Tuy nhiên, bà Haley sẵn sàng nhắm tới cái giá phải trả cho những rắc rối pháp lý đang diễn ra của ông Trump. Trong một bài đăng hôm 30/01 trên X, trước đây gọi là Twitter, bà Haley nhấn mạnh thông tin rằng ủy ban hành động chính trị của ông Trump đã chi 50 triệu USD để tài trợ cho các hóa đơn pháp lý.
Bà lập luận: “Ông ấy không thể đánh bại ông Joe Biden nếu như ông ấy đang phải dành toàn bộ thời gian và tiền bạc cho các vụ kiện tại tòa và sự hỗn loạn.”
Con số 50 triệu USD đó là chỉ dành cho năm 2023 trước khi các phiên tòa xét xử của cựu Tổng thống Trump bắt đầu. Hôm 25/03, ông dự kiến sẽ bắt đầu vụ kiện hình sự của mình ở New York, liên quan đến khoản tiền bịt miệng được cho là do ông trả cho bà Stormy Daniels. Tuy nhiên, tại thời điểm đó, Đảng Cộng Hòa có thể đã có quyết định về một ứng cử viên đề cử giả định vì ngày Siêu Thứ Ba và một loạt các cuộc bầu cử sơ bộ khác vào ngày 19 và 23/03 đã trôi qua.
Nếu ông trở thành ứng cử viên đề cử giả định, thì các phiên tòa xét xử cựu Tổng thống Trump có thể buộc đảng phải tính đến sự minh bạch cao hơn thông qua những phát hiện tiền xét xử, kết án, và một ứng cử viên bị giới hạn bởi những yêu cầu về thời gian của các cuộc chiến pháp lý.
Cách tiếp cận ít có sự kiềm chế của ông Trump có thể gây ra vấn đề trước tòa, nhưng nó dường như không gây tổn hại cho ông trong các cuộc thăm dò. Về vấn đề đó, ông cũng không đang phải đối mặt với nhiều cáo trạng. Nếu có bất cứ điều gì, thì là các vụ kiện đang diễn ra có thể đã giúp ông gia tăng thêm cách biệt đối với vị trí dẫn đầu của mình trong thăm dò ý kiến.
Kết quả đã thay đổi kể từ mùa thu, nhưng nhiều cuộc thăm dò cho thấy ông sẽ đánh bại Tổng thống Joe Biden tại những lần đối đầu trong năm 2024 — cả trên toàn quốc và ở các tiểu bang chiến địa. Gần đây hơn, một cuộc thăm dò hôm 31/01 trên các cử tri đã ghi danh của Quinnipiac cho thấy cựu Tổng thống Trump (với 44%) thua Tổng thống Biden (50%) trong khi Tổng thống Biden (42%) thua bà Haley (47%).
‘Động lực’ của bà Haley sau New Hampshire
Để cạnh tranh với Tổng thống Biden, bà Haley phải đánh bại cựu Tổng thống Trump, người có cơ sở ủng hộ vững chắc trong đảng. Cựu Tổng thống Trump cũng đã giành chiến thắng trong các cuộc họp kín ở Iowa và bầu cử sơ bộ ở New Hampshire, nơi bà Haley đã thua ngay cả sau khi có sự chuyển đổi rõ ràng trong cử tri sau khi ông DeSantis rời cuộc đua. Trong lúc ông DeSantis còn đang tranh cử, thì bà chỉ nhận được 19% số phiếu bầu ở Iowa. Sau khi ông rời cuộc đua, bà nhận được 43.2% số phiếu bầu ở New Hampshire so với 54.3% của cựu Tổng thống Trump.
Bà có thể hy vọng rằng việc tiếp nối động lực đó sẽ giúp bà tiếp tục cuộc đua. Bà đã liên tục né tránh những câu hỏi gần đây từ NBC về việc liệu bà có thể tiếp tục tham gia cuộc đua hay không nếu như để thua ở South Carolina, nơi trước đây bà từng giữ chức thống đốc. Cuối cùng, bà Haley nói rằng rốt cuộc thì, bà cần phải làm tốt hơn những gì đã làm ở New Hampshire.
Ông Baris nói với The Epoch Times: “Bà Nikki Haley bị giảm 50–60 điểm trên toàn quốc và 25–40 điểm ở South Carolina. Bà ấy không có con đường khả thi nào phía trước ở South Carolina hoặc trên con đường giành được đề cử.”
Trong khi đó, ông Olsen đồng ý với bà Haley rằng bà có thể tiếp tục tham gia cuộc đua nếu thua ở South Carolina, lưu ý rằng việc kém cựu Tổng thống Trump chỉ 4% có thể cho thấy bà đang lấy lại đà.
Trong cuộc phỏng vấn với NBC, bà Haley cho biết bà không muốn trở thành “phó tổng thống của bất kỳ ai” và dường như đã hạ thấp mối quan tâm đến việc giành được sự ủng hộ từ các cử tri Đảng Cộng Hòa “MAGA.” Tuy nhiên, bà phải duy trì sự cân bằng vì đã cam kết ủng hộ ứng cử viên sau cùng của Đảng Cộng Hòa ngay cả sau khi chỉ trích cựu tổng thống trên con đường vận động tranh cử.
Bất chấp thành công của bà Haley, những người chỉ trích và ủng hộ cựu Tổng thống Trump dường như đều đồng ý rằng, dù những rắc rối pháp lý tấn công dữ dội, nhưng ông vẫn sống đúng với biệt danh “Teflon Don” của mình.
Ông Rahmani nói: “Ông Trump có lực ảnh hưởng vững chắc trong đảng … ông ấy được làm từ nhựa Teflon hoặc thép, hoặc bất cứ thứ gì quý vị muốn cho là. Ông ấy rõ ràng là miễn dịch và các quy tắc thông thường không áp dụng đối với ông. Với bất kỳ ai khác, ngay cả khi chỉ có một bản cáo trạng duy nhất … thì họ cũng phải từ bỏ. Còn ông ấy thì chỉ có thêm sức mạnh. Điều này thực sự, quả thật là rất thú vị.”
