Khả năng tự chữa lành bệnh của cơ thể

Y học hiện đại đã bước vào một kỷ nguyên mới, mà chúng ta phải chịu rất nhiều tổn thương bởi việc lạm dụng các phương pháp điều trị quá mức.

Dù bất kỳ biện pháp nào, y học hiện đại đã làm nên nhiều điều kỳ diệu. Vô số sinh mạng đã được cứu sống, nhiều bệnh dịch đã được ngăn chặn, và sự thống khổ do bệnh tật gây ra đã được giảm bớt bởi sự tiến bộ của nền y học từ hàng thế kỷ trước. Tuy nhiên chúng ta cũng chật vật đối phó với mặt trái của sự tiến bộ này như việc nghiện thuốc kê đơn ngày càng phổ biến hơn, vi khuẩn kháng thuốc kháng sinh và chi phí chăm sóc sức khỏe vượt ngoài tầm kiểm soát.

Tiến sĩ Jeremy Howick, nhà nghiên cứu và nhà tâm lý học y khoa thừa nhận rằng y học hiện đại rõ ràng đã mang lại lợi ích cho cuộc sống của chúng ta, nhưng giờ đây chúng ta lại phải đối mặt với một vấn đề mới: quá nhiều thuốc

Howick nói: “Lần đầu tiên kể từ Thế chiến thứ hai, tuổi thọ trung bình của người dân Hoa Kỳ đang giảm đi. Chúng ta cần thuốc, nhưng chúng ta đã sử dụng quá nhiều thuốc, đến mức khiến chúng ta suy sụp và không còn khỏe mạnh nữa.”

Cuốn sách của Howick “Doctor You: Introducing the Hard Science of Self-Healing,” (tạm dịch: Hãy là bác sĩ của chính mình: Giới thiệu khoa học tự chữa bệnh“) giúp chúng ta học cách khai thác khả năng tự chữa bệnh của cơ thể.

Khái niệm cơ thể giống như một sinh vật có khả năng tự phục hồi không phải là điều mới mẻ. Trên thực tế, nó tồn tại khi mọi người cần được điều trị bệnh tật. Các bác sĩ cổ đại trên khắp thế giới đều đã lưu ý rằng, nếu có đủ thời gian và sự hỗ trợ, cơ thể thường sẽ tự sửa chữa lại chính mình.

Tất nhiên, bạn sẽ dễ dàng bị thuyết phục bởi điều này hơn nhiều nếu bạn chịu khó quan sát từ giới tự nhiên, từ truyền thống cổ xưa và những công cụ thô sơ. Còn nếu chỉ nhìn vào hiện tại cái nhìn của bạn sẽ không đủ sâu sắc và thông suốt. Một trong những lý do chủ yếu chính là cái cảm giác thỏa mãn của chúng ta. Cùng với những phương pháp chữa trị kỳ diệu xuất hiện trong thế kỷ 20, chúng ta luôn kỳ vọng rằng phải có thuốc chữa mọi loại bệnh tật – hoặc sớm sẽ có, và chúng ta được tạo điều kiện đầy đủ để có thể nghiên cứu ra nó.

Sự kỳ vọng này cũng đã tạo ra những phương pháp chữa trị đáng kinh ngạc, nhưng nó cũng khiến chúng ta hiểu sai lệch về ý nghĩa của việc trở nên khỏe mạnh. Ngày nay, 20% người Mỹ dùng ít nhất 5 loại thuốc một ngày, và thường không mấy hiểu biết hoặc không xem xét về cách mà các loại thuốc này tương tác với nhau như thế nào. Nguyên nhân tử vong do các sai sót về y tế được xếp hạng cao thứ 3 tại Hoa Kỳ. Chỉ riêng việc kê sai đơn thuốc đã khiến hơn 100.000 người tử vong mỗi năm ở Hoa Kỳ.

Trong khi đó, các nhà nghiên cứu dược phẩm thường xem nhẹ khả năng tự chữa lành của cơ thể, họ xem đó là một sự khó chịu hơn là một phước lành. Một loại thuốc để được đánh giá là có hiệu quả, phải có đủ sự thử nghiệm để chứng minh nó có tác dụng tốt hơn giả dược. Hiệu ứng giả dược có nghĩa là ngày cả khi bệnh nhân dùng thuốc giả thì các triệu chứng của bệnh cũng được cải thiện.

Và không chỉ những viên thuốc. Một nghiên cứu năm 2014 tại Đại học Oxford đã xem xét hơn 50 nghiên cứu về giả dược trong các kỹ thuật tiểu phẫu khác nhau và phát hiện rằng phẫu thuật giả dược cũng hiệu quả như thật trong hơn một nửa số thứ nghiệm.

Chúng ta thường nghĩ về hiệu ứng giả dược như một ảo giác gây ra bởi sự đánh lừa cảm giác để xác định đâu là sự thật. Đó là lý do tại sao các thí nghiệm mù đôi sẽ đảm bảo rằng cả các nhà nghiên cứu và các bệnh nhân được giữ kín bí mật về việc ai đã dùng giả dược và ai đã dùng thuốc thật.

Nhưng hiệu ứng giả dược cũng có thể cho ta thấy cách mà tâm trí và cơ thể của chúng ta một cách tự nhiên cũng hướng đến việc tự chữa bệnh – điều này hoàn toàn là sự thật. Trong một nghiên cứu từ năm 2016 của Trường Y Khoa Havert, các nhà nghiên cứu đã phát hiện rằng ngay cả khi bệnh nhân được nói là họ đang uống thuốc giả, thì việc bác sĩ kê đơn cũng khiến chứng đau lưng của bệnh nhân giảm đáng kể.

Các nghiên cứu khác về giả dược cũng được mở rộng cho các bệnh như hội chứng ruột kích thích (IBS), trầm cảm, viêm mũi dị ứng và ADHD (rối loạn tăng động, kém tập trung ở người lớn) cũng đều cho thấy các tác động rất tích cực.

Hiệu ứng giả dược không chỉ đơn thuần là một sự đánh lừa trí óc. Nó khai thác cái mà Howick gọi là “ dược phẩm ở bên trong” – các chất hóa học có tác dụng giống như thuốc được sản xuất tự nhiên bên trong cơ thể chúng ta.

Nhận biết được nguồn dược liệu ngay bên trong cơ thể có thể khiến nó hiệu quả hơn. Một nghiên cứu trên các bệnh nhân trước khi được phẫu thuật về ảnh hưởng của sự hiểu biết này trong việc sử dụng thuốc giảm đau. Các nhà nghiên cứu đã hướng dẫn cho một nửa số bệnh nhân hiểu về endorphin – một hóa chất giảm đau được sản sinh ra trong cơ thể, trong khi nửa còn lại không được dạy gì.

Sau phẫu thuật, tất cả mọi người trong nhóm không được hướng dẫn đều dùng thuốc giảm đau được kê đơn, trong khi chỉ 10% những người được hướng dẫn lựa chọn dùng thuốc.

Vì vậy, nếu nguồn dược liệu bên trong cơ thể chúng ta có thể được kích hoạt đơn giản chỉ bằng cách gợi ý, vậy vì sao chúng ta không làm vậy nhiều hơn để thúc đẩy cơ chế tự chữa lành này? Howick tin rằng chủ yếu là vấn đề về lợi nhuận. Ngành y tế nhìn thấy tiềm năng của sự tự chữa bệnh, chứ không phải tiềm năng thị trường.

Nếu bạn làm việc tại công ty dược phẩm GlaxoSmithKline, bạn sẽ có một quán cà phê tuyệt vời với những đồ ăn tốt cho sức khỏe, tốt cho sức khỏe hơn bất kỳ việc phải vào một bệnh viện nào” anh nói. “ Họ dạy chánh niệm và yoga. Họ có các chương trình giúp những người làm việc ở nơi này từ bỏ thuốc, nhưng mô hình kinh doanh của họ đối với chúng ta lại khiến chúng ta uống nhiều thuốc hơn.”

May mắn thay, chúng ta không cần phải chờ đợi sự ban phước của ngành dược phẩm để chúng ta có thể tiếp cận được khả năng tự phục hồi của cơ thể. Chế độ ăn uống và tập thể dục là những chiến lược đã được thiết lập tốt để cải thiện sức khỏe, nhưng có rất nhiều những điều khác chúng ta có thể làm để có tác dụng tốt cho sức khoẻ. Chúng ta giữ gìn mối quan hệ thân thiết với bạn bè, có lòng biết ơn, và luôn có cái nhìn tích cực. Có lẽ một phần trong số chúng ta đã biết rằng những hành vi như vậy rất tốt cho mình, và khoa học gần đây đã chứng minh được giá trị này trong việc điều trị bệnh tật.

Những nghiên cứu về vấn đề này gần đây đã định lượng được giá trị của các liệu pháp này giống như cách chúng ta định lượng được tác dụng của thuốc.

Ngay cả cách đối xử của bác sĩ cũng có thể định lượng được mức độ ảnh hưởng đến sức khoẻ của chúng ta. Howick nói rằng một bác sĩ bày tỏ sự đồng cảm có thể có nhiều tác dụng giống như thuốc không bán theo đơn để giảm đau, giúp giảm trầm cảm và lo lắng.

Liệu pháp sự đồng cảm này và ý tưởng “trái tim” của Howick khá tương đồng. Ông là giám đốc Chương trình Đồng cảm của Đại học Oxford, một chương trình nghiên cứu các tác động của sự đồng cảm trong việc chữa bệnh. Nhóm của ông đã có một báo cáo đánh giá có hệ thống về các thử nghiệm ngẫu nhiên để chứng minh sự đồng cảm có thể có sức mạnh tới mức nào.

Một nghiên cứu chỉ ra rằng các bác sĩ được đào tạo về sự đồng cảm, sẽ thấy cơn đau của bệnh nhân của họ giảm đi một điểm trên thang điểm 10. Nghe thì có vẻ không đáng kể, nhưng cũng đủ để giảm cơn đau từ nặng sang trung bình, từ trung bình sang nhẹ. Đối với một số bệnh nhân, sự thay đổi nhỏ cũng đã tạo ra sự khác biệt vô cùng lớn.

“Trong bối cảnh khủng hoảng thuốc giảm đau opioid, mọi người thường bắt đầu sử dụng những loại thuốc này và nó dần khiến họ ngày càng phải sử dụng thuốc nhiều hơn, dẫn đến việc phụ thuộc vào nó đến mức có hả năng gây tử vong. Trong khi đó sự giao tiếp giữa con người có thể sẽ hữu ích,” Howick nói.

Một lý do nữa giải thích tại sao sự đồng cảm rất hiệu quả là vì nó giúp giảm bớt cảm giác cô đơn mà rất nhiều người trong chúng ta phải chịu đựng. Nghiên cứu đã phát hiện ra rằng trung bình, cảm giác cô đơn cũng có hại cho sức khoẻ như hút thuốc. Có một người khác mà chúng ta có thể chia sẻ những lo lắng và băn khoăn của mình, và biết rằng có ai đó luôn ủng hộ chúng ta, có thể mang lại cho chúng ta một cảm giác được ủng hộ, và giảm bớt sự căng thẳng.

Sử dụng thuốc đúng liều lượng

Vậy làm thể nào để chúng ta xác định khi nào nên dùng thuốc điều trị và khi nào để tự nhiên?

Trước tiên hãy xem xét mức độ nghiêm trọng của vấn đề. Ví dụ: các loại thuốc được sử dụng để điều trị chứng đau đầu nhẹ không hoạt động tốt hơn một loại giả dược. Tuy nhiên vấn đề lớn là nó cần nhiều sự can thiệp hơn.

“Nếu bạn bị tai nạn xe hơi, hãy đến bệnh viện. Nhưng hầu hết những thứ xảy ra mà chúng ta đến gặp bác sĩ gia đình đều không cần đến thuốc, ”Howick nói.

Khi bạn cần chăm sóc y tế, hãy chọn biện pháp tự nhiên ít phải dùng đến thuốc nhất, ít tốn kém nhất, và rủi ro thấp nhất trước tiên. Thuốc và phẫu thuật có thể cứu mạng bạn, nhưng chúng cũng có thể có có nhiều tác dụng phụ thậm chí còn tệ hơn cả căn bệnh cần được chữa trị.

Khi đối mặt với vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, hãy xem xét kỹ lưỡng các bằng chứng đằng sau cách chữa bệnh được đề nghị. Ví dụ, các phương pháp mạnh được dùng trong việc điều trị ung thư thường được các bệnh nhân đang tuyệt vọng lựa chọn đầu tiên. Những họ hiếm khi nhận ra rằng những quy trình khắc nghiệt này thường không bao giờ được chấp thuận, dựa trên các thử nghiệm cho thấy thấy rằng khả năng tử vong gần như là chắc chắn.

Howick nói: “Bạn muốn biết liệu mình có sống tốt hơn và sống lâu hơn không, Phần lớn các thử nghiệm này dựa trên các kết quả mang tính đại diện – giống như việc thu nhỏ khối u – việc rất quan trọng theo quan điểm sinh lý bệnh, nhưng nó có thể mọc trở lại một cách hung hiểm hơn.”

Y học hiện đại có thể giải cứu chúng ta khỏi những trường hợp nguy hiểm, nhưng để duy trì sức khỏe thông thường, hãy tìm kiếm các phương pháp phù hợp với hệ thống tự phục hồi của cơ thể bạn.

Ed Paget, một chuyên gia chỉnh hình xương và là huấn luyện viên vận động đến từ Alberta, Canada, gần đây đã chứng kiến một bệnh nhân bị đau nửa đầu trong hơn sáu tháng ròng.

“Thật tồi tệ khi cô ấy không thể lái xe, phải nghỉ học và phải đến bệnh viện chỉ để giảm đau,” Paget nói.

Nhưng để hiểu tận cùng nguyên nhân của sự đau đớn này cần một chút nỗ lực.

“ Chúng tôi đã xem xét các vùng trên cơ thể của cô ấy mà có thể ảnh hưởng hoặc góp phần gây nên chứng đau nửa đầu và một điều bất ngờ là cô ấy đã bị chấn thương vùng xương cùng cụt trước khi bị đau,” ông nói.

Với một số thao tác nhẹ nhàng để đưa xương cụt của cô trở lại trạng thái thẳng hàng, chứng đau nửa đầu đã biến mất.

“ Thân thể chúng ta tự nó luôn nỗ lực để trở nên tốt hơn, “ ông nói. “ Ngay cả khi bạn đang sắp chết vì ung thư, một vết cắt ở trên da cũng sẽ bắt đầu liền lại. Hầu hết thời gian, chúng ta phải tìm lý do vì sao cơ thể không tự phục hồi. Hãy loại bỏ lý do đó và để tự nhiên làm phần còn lại của nó.”

Cuối cùng, bạn cần biết rằng bạn thực sự mạnh mẽ như thế nào. Tự nhiên có đầy đủ cơ chế tự phục hồi. Và như là một phần của tự nhiên, cơ thể chúng ta tự nhiên cũng thể hiện những đặc điểm tương tự. Cứ sau 15 phút, cơ thể chúng ta tạo ra 1,5 tỷ tế bào mới. Xương của chúng ta chắc hơn thép. Trong mạch máu có vô số tế bào liên tục tìm kiếm và tiêu diệt các vi khuẩn có hại.

Hãy xem xét vấn đề này, chúng ta sống trong một thế giới bị bao vây bởi vô số thế lực có thể khiến chúng phải chết, nhưng tỷ lệ mắc bệnh hiểm nghèo là tương đối hiếm.