Hãy là một bệnh nhân chủ động để tránh những sai lầm y tế
Sai lầm y tế là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong, nhưng là một bệnh nhân chủ động có thể giúp bạn an toàn
Hầu hết mọi người sẽ không gặp khó khăn gì khi nhận ra bệnh tim và ung thư là những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở Hoa Kỳ. Tuy nhiên, hầu hết mọi người đều đều sẽ kinh ngạc khi biết rằng nguyên nhân gây tử vong số 3 ở Mỹ là do sai sót y tế.
Trong một bài báo nổi tiếng do Viện Y học xuất bản năm 1999 có tựa đề “To Err Is Human,” ước tính có 98,000 người chết mỗi năm do sai sót y khoa. Kết luận của bài báo là lời đề nghị rằng là chúng ta nên làm việc nhiều hơn để tạo ra các hệ thống an toàn hơn và ít đổ lỗi cho cá nhân hơn.
Theo một nghiên cứu của Đại học Johns Hopkins năm 2016, khoảng 250,000 ca tử vong mỗi năm do lỗi của hệ thống chăm sóc sức khỏe của chúng ta. Người ta thường so sánh con số này tương đương với số ca tử nạn của hai chiếc phi cơ phản lực 747 đầy ắp đụng vào nhau mỗi ngày mà không ai sống sót trong một năm.
Một thảm họa như vậy sẽ dẫn đến sự phản đối kịch liệt của công chúng, nhưng hầu hết người Mỹ dường như chấp nhận cùng một số lượng hoặc nhiều nạn nhân thương vong do nhầm lẫn y tế.
Thật đáng kinh ngạc, con số 250,000 rất có thể là không chính xác. Khi các nguyên nhân gây tử vong, chẳng hạn như phản ứng thuốc gây tử vong ở bệnh nhân ngoại trú (198,000), tử vong do chẩn đoán sai (132,000), nhiễm trùng bệnh viện (100,000) và huyết khối tĩnh mạch sâu/thuyên tắc phổi (119,000) để kể tên một số nguyên nhân gây tử vong, tổng số tiếp cận 800,000 ca tử vong mỗi năm.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến những cái chết nhưng có thể ngăn ngừa được này.
Mặc dù đã có một số nỗ lực nhằm thay đổi nguyên nhân mang tính hệ thống của những vấn đề này, nhưng những người Mỹ đang được chăm sóc sức khỏe ngày nay nên thực hiện một số biện pháp phòng ngừa cơ bản.
Bệnh nhân thực sự tin tưởng bác sĩ về tính mạng của họ. Và có nhiều điều đáng tự hào trong hệ thống chăm sóc sức khỏe của chúng ta, bao gồm các trường Y Khoa tốt nhất, bệnh viện tốt nhất, công nghệ vượt trội và mọi thứ khiến chúng ta tin vào những gì chúng ta đã nói—rằng chúng ta có dịch vụ chăm sóc sức khỏe tốt nhất, tiên tiến nhất hệ thống trên thế giới.
Nhưng cũng có những thiếu sót lớn, bao gồm những bác sĩ quá bận rộn để thực sự chẩn đoán cho bệnh nhân, cả bệnh nhân và bác sĩ đều có xu hướng điều trị các bệnh mãn tính bằng thuốc thay vì thay đổi lối sống có thể thực sự chữa khỏi bệnh cho họ.
Chẩn đoán sai cũng phổ biến và là một bước thuận lợi để bắt đầu tránh các sai sót về y tế.
Một nghiên cứu được công bố trên BMJ Quality and Safety năm 2014 ước tính rằng khoảng 12 triệu người Mỹ là nạn nhân của chẩn đoán sai mỗi năm. Các bệnh sau đây thường hay bị chẩn đoán sai nhất:
- Đột quỵ
- Đau tim
- Áp xe ngoài màng cứng cột sống
- Thuyên tắc phổi
- Viêm cân hoại tử
- Viêm màng não
- Xoắn tinh hoàn
- Bệnh xuất huyết dưới màng nhện
- Nhiễm trùng huyết
- Ung thư phổi
- Gãy xương
- Viêm ruột thừa
Ngoại trừ áp xe ngoài màng cứng có thể xảy ra, hầu hết các tình trạng khác được liệt kê ở trên đều là những vấn đề đơn giản mà hầu hết các nhà cung cấp dịch vụ có kinh nghiệm đều có thể dễ dàng chẩn đoán.
Câu hỏi đặt ra là bệnh nhân bình thường có thể làm gì để tránh trở thành trường hợp bị chẩn đoán sai?
Có lẽ điều quan trọng nhất là chọn phòng khám một cách khôn ngoan. Giải quyết cho bất kỳ ai đang làm nhiệm vụ tại “doc in a box” địa phương dưới phố có thể không phải là lựa chọn tốt nhất. Hãy tham khảo, bao gồm tìm kiếm một phòng khám tiềm năng trên trang web của hiệp hội y tế tiểu bang, có thể là một cách tốt.
Các hành động kỷ luật, các vụ kiện sơ suất và đình chỉ giấy phép là một số chi tiết thích hợp nên chú ý. Ngoài ra, mặc dù chỉ đơn giản là kiểm tra các nhà cung cấp (phòng khám) với bạn bè và hàng xóm là không thể đánh lừa được, nhưng một số ý kiến đáng giá có thể được quan tâm.
Một lựa chọn ngày càng tăng, đặc biệt là trong các cơ sở chăm sóc ban đầu và chăm sóc khẩn cấp, được gọi là nhà cung cấp cấp trung bình. Nhiều người trong số các cấp độ trung bình này có khả năng chăm sóc cho 90% bệnh nhân bước qua cửa. Đó là 10% còn lại có thể thách thức ngay cả những bác sĩ có kinh nghiệm và được đào tạo bài bản nhất.
Khi bạn đã hy vọng chọn được một bác sĩ có năng lực, bạn phải trở thành người biện hộ cho chính mình. Một nguồn tài nguyên tuyệt vời là cuốn sách “Các bác sĩ mắc sai lầm hàng đầu và cách tránh chúng” của Graedon và Graedon.
Các chiến lược đề xuất để chăm sóc sức khỏe an toàn hơn như sau:
- Lên danh sách ưu tiên các vấn đề/triệu chứng sức khỏe khi bạn đến khám.
- Ghi chú trong chuyến thăm khám của bạn.
- Đi cùng một người bạn hoặc thành viên gia đình (đặc biệt nếu bạn đang nằm viện).
- Mang theo danh sách các loại thuốc và chất bổ sung để có thể phát hiện tương tác thuốc.
- Biết tác dụng phụ của thuốc mà bạn được kê đơn.
- Hỏi xem phòng khám có đưa ra chẩn đoán phân biệt và xem xét tất cả các khả năng có thể xảy ra hay không.
- Xem xét ý kiến thứ hai nếu nghi ngờ về chẩn đoán của phòng khám.
- Giữ một bản sao hồ sơ y tế của bạn.
- Duy trì nhật ký về các dấu hiệu sinh tồn, triệu chứng, lượng đường trong máu, v.v.
- Tìm hiểu thói quen sau giờ làm việc của nhà cung cấp.
Một số sai lầm y khoa phổ biến nhất
Tôi sẽ thảo luận về một vài trong số chúng và một số ví dụ mà tôi đã chứng kiến.
Không lắng nghe bệnh nhân là một vấn đề lớn và có đủ lỗi để đổ lỗi cho cả phòng khám và hệ thống.
Các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe đôi khi chỉ đơn giản là quá vội vàng, làm gián đoạn bệnh nhân, đặt cho họ một danh sách câu hỏi hạn hẹp và chỉ đơn giản là không lắng nghe.
Bệnh nhân có thể đóng góp vào việc này với những kỳ vọng vô lý về phòng khám để giải quyết hàng chục khiếu nại khác nhau trong một cuộc hẹn kéo dài 15 phút. Qua nhiều năm, tôi nhận thấy rằng nếu bạn cho bệnh nhân đủ thời gian để giải thích vấn đề của họ, họ thường sẽ tự đưa ra chẩn đoán.
Cung cấp đủ thời lượng nghe cuối cùng có thể tiết kiệm rất nhiều thời gian. Nhà cung cấp dịch vụ cũng phải tập trung hoàn toàn vào bệnh nhân và tránh bị phân tâm như gõ bàn phím và suy nghĩ về lịch trình của mình.
Chẩn đoán sai, thường là do không thực hiện chẩn đoán phân biệt thích hợp, là một nguồn lỗi chính khác.
Trong 25 năm làm nhân chứng chuyên gia y tế, tôi đã chứng kiến hàng trăm trường hợp chẩn đoán sai dẫn đến tử vong hoặc thương tích nghiêm trọng. Vì bệnh tim là kẻ giết người số 1 của chúng tôi, nên tôi đã chứng kiến nhiều cơn đau tim bị bỏ sót vì không tuân thủ các quy trình cơ bản.
Ví dụ, một trường hợp tôi vừa xem xét liên quan đến một người đàn ông 45 tuổi bị huyết áp cao, béo phì nhẹ và tiền sử gia đình mắc bệnh tim. Anh ta bị đánh thức vào ban đêm với cơn đau giữa ngực lan xuống cổ và kéo dài khoảng 10 phút. Gần đây, anh ấy cũng đã tập luyện trên máy chạy bộ tại nhà và buộc phải dừng lại vì đau ngực. Vợ của bệnh nhân trở nên lo lắng và đưa anh ta đến phòng cấp cứu gần đó, nơi bệnh nhân cố gắng giảm thiểu các triệu chứng của mình bằng cách cho rằng anh ta bị trào ngược dạ dày do ăn một ít ớt jalapeno (ớt sừng) vào đêm hôm trước.
Điện tâm đồ và xét nghiệm máu sơ bộ không xác nhận vấn đề về tim, vì vậy trợ lý bác sĩ khám cho bệnh nhân đã chấp nhận suy nghĩ của bệnh nhân về chứng trào ngược. Anh trấn an bệnh nhân và cho anh ta về nhà. Ba ngày sau, bệnh nhân chết vì ngừng tim. Khám nghiệm tử thi cho thấy tắc nghẽn hơn 95% ở động mạch vành xuống trước trái, thường được gọi là “widow maker.”
Một bài học đắt giá mà tôi đã học được trong nhiều năm với các bệnh nhân nam là luôn lắng nghe vợ của họ. Phụ nữ dường như có một cảm giác bẩm sinh khi có điều gì đó tồi tệ đang diễn ra. Mặc dù tôi không thể định lượng đầu vào này, nhưng tôi chắc chắn không phủ nhận tầm quan trọng của nó. Lẽ ra người đàn ông này phải nhập viện và được bác sĩ tim mạch tư vấn, người này sẽ đề nghị đặt ống thông tim và có khả năng đặt ống đỡ động mạch cứu sinh vào động mạch bị tắc. Anh ấy có thể sẽ còn sống đến ngày hôm nay nếu điều đó đã xảy ra.
Một trường hợp tương tự liên quan đến một người đàn ông 57 tuổi với hai tuần đau ngực đáng ngờ. Anh ấy đã lên lịch khám sức khỏe với bác sĩ gia đình và quyết định chờ đợi và thảo luận về vấn đề của mình tại cuộc hẹn đã lên lịch tiếp theo. Khi đến cuộc hẹn, bệnh nhân cố gắng trình bày triệu chứng đau ngực của mình với bác sĩ, bác sĩ này đã trả lời nhiều lần rằng bệnh nhân đến văn phòng ngày hôm đó để khám sức khỏe chứ không có bất kỳ phàn nàn nào mới. Các khiếu nại mới, bác sĩ lặp đi lặp lại, sẽ phải được giải quyết trong một cuộc hẹn trong tương lai, được thực hiện trong vài tuần sau đó.Thật không may, bệnh nhân đã làm theo chỉ dẫn của bác sĩ và chết vì đau tim trước khi cuộc hẹn diễn ra.
Đứng sau các nguyên nhân tử vong do tim mạch là ung thư. Sinh viên y khoa được dạy rằng ung thư bao gồm khoảng 100 bệnh khác nhau. Và trong khi đã đạt được một số thành quả ấn tượng trong điều trị một số bệnh ung thư, thì các bệnh ung thư khác, chẳng hạn như ung thư tuyến tụy, lại rất khó điều trị.
Quy tắc chung luôn là chẩn đoán càng sớm thì kết quả càng tốt. Sự chậm trễ trong chẩn đoán cho phép ung thư tiến triển từ giai đoạn sớm sang giai đoạn muộn với kết quả xấu đồng đều. Nhiều tuyên bố sơ suất là kết quả của sự chậm trễ trong chẩn đoán ung thư.
Pat là một bà mẹ 42 tuổi có hai con dưới 10 tuổi. Cô bị ho dai dẳng kèm theo tình trạng thở khò khè ngày càng trầm trọng. Bác sĩ gia đình của cô cho rằng cô bị viêm phế quản, nguyên nhân gây ra chứng thở khò khè. Ông đã kê đơn thuốc kháng sinh và thuốc giãn phế quản cho các triệu chứng này. Rõ ràng là ông đã hạ thấp tiền sử hút 3-4 gói thuốc lá mỗi ngày của cô ấy trong 20 năm trước.
Cô ấy đã quay lại nhà cung cấp dịch vụ của mình nhiều lần, người này chưa bao giờ xem xét việc chụp X-quang ngực. Bảy tháng sau vấn đề của mình, cô ấy đã tìm kiếm ý kiến thứ hai. Khi bác sĩ bước vào phòng chụp, ông nghe thấy tiếng “khò khè” đặc trưng của tắc nghẽn đường thở. Chụp X-quang ngực nhanh đã xác nhận nghi ngờ của ông về một khối phổi, khối này đang xâm lấn vào phế quản gốc bên phải. Thật không may, Pat đã tử vong vài tháng sau đó vì ung thư biểu mô phế quản giai đoạn IV.
Một “viên ngọc quý” khôn ngoan mà các bác sĩ trẻ nên học hỏi là khi một bệnh nhân trở lại với các triệu chứng tương tự hoặc không cải thiện, đây là cơ hội vàng để lùi lại và đánh giá lại bệnh nhân. Không ai là hoàn hảo, và sai lầm sẽ xảy ra, nhưng đôi khi chẩn đoán chính xác có thể được cứu trước khi thảm họa xảy ra.
Một sai lầm kinh điển khác là chấp nhận chẩn đoán của người khác. Đây thực sự là một kiểu lười biếng trí tuệ và có thể dẫn đến thảm họa. Bỏ qua kết quả phòng thí nghiệm cũng có thể là một lỗi nghiêm trọng.
Ed là một người đàn ông 54 tuổi bị khó chịu ở bụng trong vài tuần và bác sĩ đã quyết định đánh giá ông bằng cách chụp CT vùng bụng và xương chậu.
Bác sĩ X quang báo cáo là bình thường ngoại trừ một khối nhỏ khả nghi ở thận trái. Bác sĩ X quang khuyến nghị các nghiên cứu sâu hơn để giúp xác định nguyên nhân của khối này. Thật không may, bác sĩ của Ed đã bỏ qua kết quả chụp CT và gần 18 tháng đã trôi qua.
Ed quay lại gặp bác sĩ với các triệu chứng về đường tiết niệu (tiểu ra máu) và các nghiên cứu bổ sung cho thấy thận của anh đã được thay thế bằng một khối u, khối u này đã lan sang các mô xung quanh. Ed qua đời vài tháng sau đó vì căn bệnh ung thư lẽ ra có thể chữa được khi phát hiện ra sự bất thường ban đầu. Câu ngạn ngữ cũ, “Không có tin tức là tin tốt,” chắc chắn không áp dụng trong trường hợp kết quả kiểm tra.
Graedons cũng đề cập đến những sai sót sau đây mà các bác sĩ mắc phải: cung cấp quá ít thông tin cho bệnh nhân, không giải quyết các tác dụng phụ của việc điều trị, điều trị không đúng mức hoặc phớt lờ bằng chứng, phản ứng thái quá hoặc bị các con số dụ dỗ (điều trị theo báo cáo phòng thí nghiệm thay vì bệnh nhân) , xem xét tương tác thuốc, không sửa đổi kế hoạch, xem xét kết quả xét nghiệm hoặc chụp X-quang và không giải quyết các vấn đề về lối sống, chẳng hạn như hút thuốc.
Sai lầm về thuốc hoặc thuốc là một loại đặc biệt
Nhiều người không biết rằng Pen VK, amoxicillin và Augmentin đều là các dạng penicillin. Và nếu bạn bị dị ứng với penicillin, bạn không nên dùng bất kỳ thứ nào ở trên.
Tương tác thuốc là một vấn đề thực sự, đặc biệt là ở người cao tuổi. Bệnh nhân cao tuổi có thể được kê đơn từ 20 đến 30 loại thuốc khác nhau. Bệnh nhân cao tuổi nên tham khảo Danh sách các loại bia, trong đó liệt kê các loại mà người lớn tuổi nên tránh. Rất ít, nếu các nhà cung cấp đủ thông minh để xác định tất cả các tương tác thuốc tiềm ẩn với nhiều loại thuốc trên máy bay. Cảm ơn Chúa vì máy tính đã giúp chúng tôi theo dõi ước tính khoảng 100,000 tương tác thuốc tiềm ẩn.
Nhưng máy tính có thể bị bỏ qua, đặc biệt là khi người kê đơn thường ghi đè lên các cảnh báo đỏ về tương tác thuốc. Một nguyên tắc nhỏ là loại bỏ càng nhiều loại thuốc càng tốt. Nếu một bệnh nhân lớn tuổi phàn nàn về các triệu chứng bất thường, thì nên thận trọng khi bắt đầu ngừng tất cả các loại thuốc không cần thiết.
Hầu hết các loại thuốc của chúng tôi từng được sản xuất trong nước, giúp FDA dễ dàng bảo đảm rằng các tiêu chuẩn chất lượng được duy trì. Ngày nay, khoảng một nửa số thuốc mà người Mỹ sử dụng được sản xuất ở nước ngoài. Và có tới 80% nguyên liệu làm thuốc có nguồn gốc từ nước ngoài, đặc biệt là Trung Quốc.
Fentanyl, một loại thuốc giảm đau opioid mạnh, là một ví dụ điển hình, vì các thành phần này thường được sản xuất tại Trung Quốc và được vận chuyển đến Mexico, nơi sản xuất thuốc viên. Fentanyl sau đó được buôn lậu qua biên giới phía nam của Hoa Kỳ và phân phối cho những người Mỹ nhẹ dạ, dẫn đến hơn 100,000 ca tử vong mỗi năm ở Mỹ do ngộ độc fentanyl.
Bệnh nhân có thể làm gì để tránh trở thành nạn nhân của các sai sót y khoa?
Robert Fox (một luật sư) và Chris Landon (một bác sĩ) đã viết cả một cuốn sách, “Tránh Sai sót Y khoa: Một trăm Quy tắc Giúp Bạn Sống sót qua Sai lầm của Bác sĩ và Bệnh viện,” để giúp đỡ.
Dưới đây là một vài điểm nổi bật:
- Sử dụng trang web của hội đồng y tế tiểu bang của bạn để nghiên cứu các phòng khám.
- Có được ý kiến thứ hai độc lập nếu phòng khám có vẻ không chắc chắn về chẩn đoán của bạn.
- Cân nhắc ngừng thuốc nếu không có cải thiện theo thời gian hoặc tình trạng của bạn trở nên tồi tệ hơn.
- Đừng về nhà nếu bạn cảm thấy không ổn (luôn có sẵn phòng cấp cứu để đưa ra ý kiến thứ hai.
- Trước khi gặp một nhà cung cấp, hãy chuẩn bị một danh sách ngắn các câu hỏi.
- Tạo và duy trì hồ sơ y tế của riêng bạn.
- Tránh đi xa nhà để phẫu thuật.
- Không phẫu thuật vào ngày lễ hoặc cuối tuần.
- Sử dụng bút dạ màu đen đánh dấu phần cơ thể cần phẫu thuật (“phẫu thuật ở đây”) để chỉ rõ vùng phù hợp được phẫu thuật.
- Trước khi dùng bất kỳ loại thuốc nào, bạn hoặc người ủng hộ của bạn nên xác minh rằng các loại thuốc đó được kê cho bạn chứ không phải bệnh nhân khác.
- Xác minh các loại thuốc từ nhà thuốc của bạn đã được nhà cung cấp của bạn kê đơn.
- Khi yêu cầu xét nghiệm, hãy luôn theo dõi cho đến khi bạn nhận được kết quả và hiểu ý nghĩa của kết quả.
- Tham khảo ý kiến luật sư nếu bạn tin rằng mình là nạn nhân của sai sót y tế hoặc bệnh viện (chỉ khi bạn nhận được dịch vụ chăm sóc dưới tiêu chuẩn và dịch vụ chăm sóc dưới tiêu chuẩn dẫn đến thương tích).
Một tài liệu tham khảo khác cung cấp lời khuyên tuyệt vời về việc đương đầu với sai sót y tế là “Khi chúng ta làm hại” của Tiến sĩ Danielle Ofri. Mặc dù chúng ta đang sống ở một quốc gia có hệ thống chăm sóc sức khỏe tốt nhất trong lịch sử, Ofri giải thích hệ thống này không tránh khỏi lỗi của con người và có lẽ sẽ không bao giờ như vậy.
