Các nhà khoa học nói gì về việc tận dụng tối đa lợi ích của trà

Trà mang tính cá nhân và mỗi người đều có quan điểm riêng về việc chế biến ra một tách trà hoàn hảo. Nhưng các nhà khoa học nói gì về việc tận dụng tối đa lợi ích của thứ đồ uống này?…

Nó không chỉ là lý do để uống trà, mà việc uống trà còn mang lại một số lợi ích về sức khỏe. Uống trà giúp cải thiện tâm trạng và nhận thức, giảm rủi ro mắc bệnh tim và bệnh tiểu đường.

Trà là một nguồn vi chất dinh dưỡng dồi dào, gồm fluoride, magie và kẽm. Tuy nhiên, lợi ích sức khỏe nhiều nhất của trà đến từ 3 hợp chất sinh học chính: catechins, caffeine và L-theanine. Hợp chất sinh học là chất dinh dưỡng không thiết yếu, nhưng chúng có thể tác động tới sức khỏe.

Các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm và trên động vật gợi ý nhiều hợp chất lợi ích đối với sức khỏe, nhưng kết quả nghiên cứu trên người thì ít rõ ràng hơn. Catechins là một loại polyphenol, một nhóm chất hóa học có tính chất chống oxy hóa. Chất chống oxy hóa là những phân tử ngăn chặn tổn thương tế bào. Caffeine làm bạn cảm thấy tỉnh táo và acid amin L-theanine được tin là có khả năng giúp bạn thư giãn. Những hợp chất này cũng góp phần làm nên hương vị của trà.

Loại trà nào tốt cho sức khỏe nhất?

Trà đen, trà oolong, trà trắng và trà xanh, tất cả đều có nguồn gốc từ một loại cây là camellia sinensis. Sự khác nhau đến từ thời gian thu hoạch và quy trình, đặc biệt là mức độ oxy hóa – phản ứng xảy ra khi lá trà được tiếp xúc với lượng oxy cao. Trà đen bị oxy hóa hoàn toàn, trà oolong bị oxy hóa một phần, trong khi trà xanh và trà trắng thì không bị oxy hóa. Trà trắng được thu hoạch sớm hơn, còn trà xanh thì thu hoạch muộn hơn.

Quy trình sản xuất ít có ảnh hưởng tới L-theanine, vì vậy lượng L-theanine trong tất cả các loại trà được tìm thấy là tương tự nhau. Tuy nhiên, mức caffeine rất khác nhau ở mỗi loại trà, trà đen có nhiều caffeine nhất. Catechins bị thay đổi bởi quá trình oxy hóa, cho nên mức catechins cao nhất có trong trà xanh và trà trắng.

Trà xanh có nhiều chất chống oxy hóa hơn và ít chất caffein hơn nên thường được coi là sự lựa chọn cho sức khỏe. Vì thế, hầu hết các nghiên cứu về lợi ích đối với sức khỏe của trà đều tập trung vào trà xanh. Tuy nhiên, tất cả các loại trà đều có nguồn L-theanine, caffeine và catechins tốt.

Tuy nhiên, nhãn mác có ghi “trà” không đảm bảo loại sản phẩm đó có chứa hợp chất sinh học hay có lợi ích sức khỏe. Trà đá được đóng gói và trà hòa tan có thể chứa lượng hoạt chất sinh học hạn chế kèm theo lượng đường cao. Nhiều loại trà thảo dược và trà hoa quả không chứa bất cứ lá trà nào và do đó tính chất của nó hoàn toàn khác.

Uống quá nhiều trà có thể gây hại, dẫn tới mức tiêu thụ caffeine quá tải. Tannics, tinh chất khác thuộc nhóm polyphenols trong trà thậm chí có thể liên kết với sắt và làm giảm hấp thụ sắt nếu bạn dùng trà cùng lúc hoặc ngay sau bữa ăn.

Đọc thêm: Rooibos – Trà, nhưng không gây mất ngủ

Pha trà một cách khoa học

Nếu bạn chỉ nhúng túi trà trong tách từ 15-30 giây, bạn sẽ chỉ nhận được một phần nhỏ các hoạt chất sinh học có trong túi trà. Hãy kiên nhẫn pha trà túi lọc với nước sôi trong 2-3 phút theo đúng như hướng dẫn, như vậy bạn sẽ chiết xuất được khoảng 60% lượng catechins, 75% lượng caffeine và 80% L-theanine.

Nếu bạn ủ lâu hơn thì lượng hợp chất nhận được sẽ nhiều hơn, nhưng vị của nó đồng thời cũng mạnh hơn. Theo phát hiện từ các nghiên cứu thì hợp chất sinh học sẽ được chiết xuất tối đa khi pha trà với nước nóng 80℃ trong 20-30 phút, nhưng nó không thực sự thiết thực cho cuộc sống hàng ngày và vị cũng không thực sự ngon.

Đáng chú ý là độ pH của nước cũng tác động tới quá trình chiết xuất hợp chất ở trong trà. Độ pH (acidic) trong nước thấp thì chiết xuất được hoạt chất sinh học trong trà tốt hơn nước có độ pH cao. Độ pH của nước máy khoảng 7, tức là trung tính, cho nên sẽ có lợi nếu thêm chanh vào trà, hơn là sau khi ủ trà.

Lợi ích tối đa thu được là nhờ cách ủ trà – chứ không phải loại trà bạn chọn

Trà trong lò vi sóng?

Ý tưởng pha trà trong lò vi sóng là kinh khủng đối với những người yêu trà thuần túy. Họ cho rằng đun nước trong lò vi sóng không thể bằng đun nước trong ấm, vì kiểm soát nhiệt độ kém. Nhưng lò vi sóng có thể là công cụ hữu ích để chiết xuất nhiều hơn các hoạt chất có trong trà.

Lò vi sóng thực tế có thể làm tăng mức độ hoạt chất trong tách trà. Ngâm túi trà trong nước sôi trong 30 giây, tiếp theo cho vào lò vi sóng 1 phút (ở mức nhiệt trung bình) sẽ chiết xuất được nhiều hoạt chất hơn là nhúng trà 3 phút trong nước sôi như tiêu chuẩn.

Sữa có thể thay đổi lợi ích sức khỏe của trà?

Một vài nghiên cứu cho thấy sữa làm thay đổi hoạt động của chất chống oxy hóa và lợi ích sức khỏe của trà. Nhưng một vài nghiên cứu khác lại chỉ ra lượng chất chống oxy hóa ngấm vào trong máu nhiều như nhau dù bạn uống trà có sữa hay không có sữa.

Không có bằng chứng xác thực trả lời cho câu hỏi tồn tại từ lâu về việc khi nào thì nên thêm sữa vào trà. Hội Hóa học Hoàng gia gợi ý, thêm sữa vào từ đầu ngăn ngừa biến tính hoặc vón cục của vitamin trong sữa, có thể giữ được vị của sữa.

Trà không đóng túi và trà túi

Trà không đóng túi có thể chứa nhiều hoạt chất hơn vì được chế biến từ lá trà có chất lượng cao hơn. Nhưng lá trà trong trà túi được cắt nhỏ và vì thế sẽ thúc đẩy quá trình chiết xuất hoạt chất ở trong trà.

Trà chất lượng kém có thể bao gồm nhiều thân cây, bộ phận chứa L-theanine cao hơn phần lá. Nếu trà không đóng túi có vị ngon hơn, thì bạn có lẽ lại nhận được nhiều chất hơn từ một túi trà khiêm tốn.

Kim Anh