Trong thế giới hiện đại này, nơi mà việc tạo được ấn tượng tốt đẹp là điều rất quan trọng, thì việc hiểu rõ các phép tắc xã giao cũng giống như sở hữu một năng lực đặc biệt vậy. May thay, chúng ta có quản gia Grant Harrold để hướng dẫn cho chúng ta cách ứng xử lịch thiệp và tinh tế trong các tình huống xã hội.
Từ năm 2004 đến năm 2011, ông Harrold làm quản gia cho Vua Charles Đệ tam khi nhà vua còn là Thân vương xứ Wales. Như một phần trong trách nhiệm của mình, ông Harrold còn phụng sự Vương hậu Camilla; Vương tử Harry, Công tước xứ Sussex; cũng như Thân vương William và Công nương Kate Middleton, Công nương xứ Wales khi họ vẫn còn đang hẹn hò. Ông Harrold hiện điều hành một trường dạy lễ nghi và quản gia của riêng mình ở Vương quốc Anh, và ông cũng là một nhà bình luận nổi tiếng về các vấn đề hoàng gia.
Với sự trợ giúp của ông Harrold, chúng tôi đã tổng hợp một bộ các câu hỏi trắc nghiệm để kiểm tra chỉ số IQ về lễ nghi của bạn — trong vai trò là một khách mời ngẫu nhiên ở bữa tiệc tối. Từ việc chào hỏi lịch sự đến việc sử dụng bệ ngồi vệ sinh đúng cách (các quý ông, xin hãy lưu ý!), chúng tôi sẽ tiết lộ tất cả. Chúng ta hãy cùng xem ai là chuyên gia lễ nghi và ai có thể sẽ cần một chút trợ giúp nhé.
Bạn nghĩ mình thuộc nhóm người cần giúp đỡ ư? Đừng lo lắng, độc giả thân mến. Ông Harrold cũng nhắc nhở chúng ta rằng, các quy tắc và nghi thức cứng nhắc không phải là vấn đề chính. Về cơ bản, lễ nghi chỉ đơn giản là hành xử tử tế, ân cần, và tôn trọng người khác. Hãy cùng tìm lại niềm vui của sự tử tế trong một thế giới mà chắc chắn là đang cần điều đó nhiều hơn thế nữa.
1. Bữa tối bắt đầu lúc 6 giờ tối. Bạn nên đến vào lúc nào?
A. 5 giờ 30 chiều — như thế sẽ không có ai nói bạn đến muộn.
B. Đúng 6 giờ tối. Điều đó có nghĩa là bạn đúng giờ!
C. Bất cứ lúc nào trong khoảng từ 6 giờ đến 6 giờ 10 phút tối, đều được.
D. Là khách mời, bạn có quyền đến bất cứ giờ nào mình muốn.
Đáp án: B. Một vị khách lịch sự sẽ đến đúng giờ, hoặc sớm hơn vài phút, chứ không bao giờ đến muộn.
“‘Nghệ thuật đến muộn’ là một câu cổ ngữ,” ông Harrold nói, nhưng nó đã lỗi thời từ lâu. “Bạn hãy cố gắng đến đúng giờ.” Thậm chí chỉ muộn vài phút so với thời gian đã định thì vẫn bị coi là muộn. Đến đúng giờ là tôn trọng người khác.
Mặt khác, cũng đừng đến quá sớm: Gia chủ có thể vẫn chưa chuẩn bị xong, còn đang sắp xếp những chi tiết cuối cùng.
2. Bạn nên mặc gì cho dịp này?
A. Một bộ tuxedo chỉnh tề hoặc váy dạ hội, bởi vì mỗi bữa tối đều là một dịp đặc biệt.
B. Vì bạn sẽ ở cùng bạn bè, nên mặc quần thể thao và áo hoodie đều được.
C. Áo sơ mi và quần dài kiểu cổ điển cho nam giới, hoặc một chiếc váy trang nhã cho nữ giới.
D. Một bộ giáp hoàn chỉnh, phòng trường hợp cuộc chiến mì Ý vượt ngoài tầm kiểm soát.
Đáp án: C. Kiểu phối đồ này luôn thành công. Nhưng bạn luôn phải tùy theo tình huống: Nếu thiệp mời có quy định rõ về trang phục thì bạn nên tuân theo. Nếu không, hãy xem xét loại sự kiện và mặc trang phục phù hợp.
“Bạn không cần phải mặc bộ trang phục đẹp nhất của mình, nhưng chí ít thì hãy mặc trang phục phù hợp,” ông Harrold chia sẻ.
Ông luôn mặc định đeo cà vạt, và nếu thấy mọi người không đeo thì ông sẽ tháo ra.
“Ăn mặc trau chuốt luôn tốt hơn ăn mặc xuềnh xoàng. Đó là một nguyên tắc vàng tuyệt đối,” ông cho hay.
3. Khi đến nhà gia chủ, kiểu chào hỏi nào là thích hợp?
A. Bắt tay gia chủ và các vị khách khác.
B. Bước vào trong một cách kín đáo nhất có thể để tránh gây chú ý.
C. Tìm một vị khách khác mà bạn quen và đi thẳng đến chỗ anh ấy hoặc cô ấy.
D. Gật đầu chào hỏi và đi thẳng đến nơi để món khai vị.
Đáp án: A. Khi đến bất cứ buổi họp mặt xã giao nào, bạn nên đích thân chào hỏi mọi người. Nếu gia chủ không giới thiệu bạn với các vị khách khác thì bạn hãy chủ động đến chào hỏi họ.
“Bắt tay chắc chắn là một dấu hiệu hòa bình phổ quát,” ông Harrold nói. “Thể hiện sự lịch sự. Thân thiện. Bắt tay cho thấy rằng bạn không có ý làm hại người khác.”
Tuy nhiên, có một số quy tắc truyền thống. Khi hai quý ông gặp nhau, người bậc trên nên bắt tay trước. Người bậc trên có thể dựa vào chức vụ hoặc tuổi tác. Nếu cả hai ngang bằng về tuổi tác thì nên cùng bắt tay nhau.
Đối với nghi thức bắt tay này, ông Harrold hướng dẫn: “Lắc nhẹ tay hai đến ba lần là đủ, không hơn, không kém.”
Khi một quý ông gặp gỡ một quý cô thì đó lại là chuyện khác.
“Hãy để quý cô giơ tay ra trước; nàng phải đề nghị. Suy cho cùng thì cô ấy là quý cô mà,” ông Harrold nói. Nếu quý cô thích một nụ hôn lên má, thông thường là chạm má phải với má phải, thì một quý ông cũng lại nên chờ quý cô đề nghị trước. Phong tục hôn má sẽ khác nhau tùy theo văn hoá, vì thế hãy làm theo hướng dẫn của quý cô để được an toàn.
4. Bạn cần mật khẩu wifi. Bạn nên hỏi mật khẩu vào lúc nào?
A. Khi gia chủ chào đón bạn ở cổng.
B. Sau khi bạn chào hỏi gia chủ và các vị khách mời.
C. Sau khi bạn ổn định chỗ ngồi, khoảng 30 phút hoặc hơn.
D. Ít nhất 2 tiếng sau khi bạn đến.
Đáp án: D. Nếu bạn thực sự cần mật khẩu wifi, thì ông Harrold khuyên bạn nên đợi ít nhất hai tiếng trước khi hỏi, vì bạn nên tập trung vào gia chủ và các vị khách mời khác. Mà tốt hơn hết là đừng hỏi.
“Suy cho cùng thì bữa tối nên là một trải nghiệm ẩm thực đẹp với những cuộc trò chuyện thú vị,” ông nói.
Ông cho biết, đây là một trong các lỗi phổ biến nhất về lễ nghi mà mọi người hay mắc phải thời nay. Mọi người thường chăm chú vào các thiết bị di động của mình hơn là những người hiện diện trước mặt.
“Giống như bạn đang mất tập trung vậy,” ông Harrold nói. “Thời xưa, chúng ta sẽ không mở một tờ báo ra đọc trong lúc đang dùng bữa trưa hoặc bữa tối. Chúng ta đâu làm thế.”
5. Khi trò chuyện trong bữa tối, nếu bạn bất đồng quan điểm với một vị khách khác. Bạn nên bày tỏ như thế nào?
A. Hét lên để bảo đảm quan điểm của mình được lắng nghe.
B. Lịch sự chia sẻ quan điểm của mình mà không ngắt lời người khác.
C. Phớt lờ cuộc trò chuyện và tập trung vào đồ ăn của mình.
D. Chê bai người khác để chứng minh quan điểm của mình.
Đáp án: B. Lý tưởng nhất là bạn không nên khơi mào tranh cãi trên bàn ăn, bởi vì một cuộc trò chuyện thì nên vui vẻ. Cách phòng ngừa tốt là tránh nói về các chủ đề có thể gây tranh cãi hoặc động chạm đến người khác, chẳng hạn như giới tính, tôn giáo, chính trị, hay tiền bạc.
Ông Harrold khuyên rằng, “Bạn không nên đề cập đến bất kỳ cuộc chiến nào, không nhắc đến chính trị, không kể lể về vợ cũ hay chồng cũ.” Tốt hơn hết là hãy tập trung vào những chủ đề vô hại, như thời tiết, du lịch, các loài động vật, và các dự án cá nhân.
6. Bạn cần sử dụng phòng vệ sinh. Cách nào mới phù hợp?
- Xin phép gia chủ.
- Nhẹ nhàng xin lỗi và dè dặt rời khỏi bàn.
- Rời khỏi bàn mà không nói gì và hy vọng rằng không ai để ý.
- Thông báo rằng bạn cần đi vệ sinh, và thả một câu đùa thô tục để làm dịu bầu không khí.
Đáp án: B. Bạn không cần thông báo trịnh trọng; chỉ cần nói, “Xin lỗi, tôi sẽ quay lại ngay.”
Về mặt lễ nghi ăn tối, nguyên tắc là bạn nên đợi đến khi dùng xong món chính rồi mới sử dụng phòng vệ sinh. Nếu đó là một bữa tối giản dị hơn mà không có nhiều món, thì hãy chờ ít nhất là 30 phút sau khi bạn đến.
Sau khi sử dụng nhà vệ sinh xong, hãy chắc chắn nó sạch sẽ như khi bạn bước vào. Đối với các vị khách nam giới, điều đó có nghĩa là hạ bệ ngồi của bồn vệ sinh xuống. Như ông Harrold chia sẻ, “Hạ bệ ngồi vệ sinh là nhiệm vụ của quý ông, chứ không phải của phụ nữ!”
7. Bạn nên làm gì với khăn ăn của mình khi đứng dậy để vào nhà vệ sinh?
A. Mang theo vào phòng vệ sinh.
B. Gấp khăn lại rồi đặt cạnh đĩa ăn của mình.
C. Để khăn trên ghế của mình.
D. Gấp khăn thành hình chú thiên nga và để nó trở thành tâm điểm trên bàn ăn.
Đáp án: C. Theo ngôn ngữ của khăn ăn, thì khi bạn để khăn trên ghế có nghĩa là bạn sẽ quay lại, vì vậy gia chủ hoặc nhân viên phục vụ vẫn sẽ phục vụ món tiếp theo cho bạn dù bạn không có mặt tại bàn.
Nếu bạn để khăn ăn bên cạnh đĩa của mình, thì có nghĩa là bạn đã dùng xong bữa tối, hoặc bạn đã rời đi luôn và không quay lại.
(Tuy nhiên, nếu bạn gấp khăn ăn thành hình một chú thiên nga, thì bạn có thể sẽ được nhận thêm một món tráng miệng cho sự sáng tạo!)
8. Bạn được phục vụ một món ăn có những nguyên liệu mà mình không thích. Bạn nên làm gì?
A. Lịch sự nếm thử món ăn một chút, rồi cảm thán rằng bạn đã no đến thế nào.
B. Ăn bất cứ thứ gì mình thích và chừa lại những thứ mình không thích.
C. Lén cho thú cưng của gia chủ ăn dưới gầm bàn.
D. Nhăn mặt và lớn tiếng tuyên bố, “Chà, món này trông hấp dẫn đấy!” trước khi cẩn thận ăn một miếng.
Đáp án: A. Hãy nhớ rằng phép tắc lễ nghi đầu tiên là cư xử tử tế với người khác, vì vậy nếu bạn không thích món ăn đó thì cũng không nên khiến gia chủ cảm thấy buồn. Nếu bạn thực sự không thể nuốt nổi, thì hãy cố tìm một lý do để xin lỗi, chẳng hạn như bạn đã no rồi, hoặc bạn đang để dành bụng cho món tráng miệng.
Tất nhiên là điều này chỉ áp dụng trong trường hợp bạn không thích món đó, chứ không phải trong trường hợp bạn bị dị ứng hoặc có các hạn chế ăn kiêng khác. Trong các trường hợp nói trên thì nhớ cho gia chủ biết bất cứ nhu cầu ăn kiêng đặc biệt nào khi bạn chấp nhận lời mời.
9. Gia chủ đề nghị bạn làm một việc mà bạn cảm thấy lạ, ví dụ như dùng món tráng miệng trước. Bạn ứng xử như thế nào?
A. Hỏi gia chủ tại sao họ làm ngược lại với hầu hết mọi người.
B. Lịch sự từ chối, và viện dẫn một tình trạng bệnh lý hiếm gặp khiến bạn không thể ăn món tráng miệng theo bất kỳ thứ tự nào khác ngoài thứ tự mà bạn đã quen.
C. Hỏi xem liệu gia chủ có biết về phong tục địa phương liên quan đến món tráng miệng hay không, trước khi làm theo hướng dẫn của họ.
D. Mỉm cười làm theo yêu cầu của gia chủ, và ghi nhớ trong đầu để tìm hiểu thêm về chủ đề này.
Đáp án: D. Khi bạn là khách thì nên tôn trọng cách làm của gia chủ.
“Ở nhà bạn, bạn có những quy tắc làm việc của riêng mình. Tôi cũng có những quy tắc làm việc theo cách riêng mà tôi thích. Và điều đó không sao cả,” ông Harrold nói. “Tất cả chúng ta đều là vua và nữ hoàng trong tòa lâu đài của mình.”
Đừng đặt câu hỏi về thói quen của người khác. Ngay cả khi bạn cho rằng họ đang làm sai cách, “Tốt nhất là không nói gì cả và hãy để họ tiếp tục,” ông Harrold cho hay.
10. Bạn nên ra về như thế nào sau khi kết thúc sự kiện?
A. Lén về bằng cửa sau mà không nói lời tạm biệt.
B. Bắt tay với gia chủ và các vị khách mời khác, cảm ơn họ về bữa tối.
C. Vẫy tay chào gia chủ và các vị khách mời từ xa.
D. Ôm chặt từng người, ngay cả khi họ không thích điều đó.
Đáp án: B. Giống như khi bạn đến, hãy chắc chắn rằng bạn chào hỏi mọi người một cách thích hợp.
Theo truyền thống, bạn nên gửi cho gia chủ một tin nhắn hoặc một bức thư điện tử vài ngày sau đó để cảm ơn họ về bữa tối, và nói cho họ biết bạn thích bữa tối đó đến thế nào.
Vậy thì, bạn làm bài trắc nghiệm của mình thế nào rồi? Đừng lo nếu bạn không đạt điểm tối đa. Trong trường hợp bạn không chắc mình nên làm gì, thì hãy nhớ đừng tập trung vào lỗi hoặc sự khác biệt của người khác, mà chỉ cần mỉm cười, thả lỏng, và tận hưởng khoảng thời gian vui vẻ thôi.
